Rząd przyjął we wtorek projekt nowelizacji ustawy o ustroju sądów, usprawniającą sądownictwo. Proponuje Sejmowi m.in. krytykowane przez część środowiska sędziowskiego okresowe oceny pracy sędziów, pozwala m.in. na likwidację wydziałów rodzinnych w niektórych sądach.
Przedłożony przez resort sprawiedliwości projekt ma na celu elastyczne ukształtowanie struktury organizacyjnej sądów rejonowych i okręgowych, racjonalne wykorzystanie kadry sędziowskiej i środków na funkcjonowanie wymiaru sprawiedliwości. Część zmian ma usprawnić nadzór nad działalnością administracyjną sądów.
Aby uwolnić sędziów od obowiązków administracyjnych, rząd chce powierzyć je dyrektorom sądów, którzy byliby powoływani z grona specjalistów od zarządzania instytucjami publicznymi, finansów publicznych i gospodarowania mieniem Skarbu Państwa. Menedżer-zarządca sądu ma odpowiadać za kadrę niesędziowską i infrastrukturę sądów. Dzięki temu prezesi sądów będą mogli skupić się wyłącznie na kierowaniu podstawową działalnością sądu, czyli orzecznictwem oraz pracą z sędziami, asystentami sędziów i referendarzami sądowymi.
Rząd chce wprowadzić zasadę, by do wydziałów ksiąg wieczystych oraz wydziałów gospodarczych ds. rejestrowych kierować wyłącznie referendarzy. Sędziowie mają orzekać w sprawach spornych.
W czasie prac nad projektem na etapie ministerialnym część środowiska sędziowskiego krytykowała pomysł wprowadzenia okresowej oceny pracy sędziów - rząd ostatecznie zdecydował się na ich wprowadzenia. Zgodnie z intencjami autorów projektu, system ocen ma inspirować i motywować sędziów do doskonalenia zawodowego. Oceny okresowe staną się jednym z elementów uwzględnianych przy ubieganiu się sędziego o wyższe stanowisko. Ocena ma być dokonywana co 4 lata. Oceniającymi będą sędziowie wizytatorzy powoływani przez sędziów apelacyjnych.
Nowelizacja wprowadza też kryteria dokonywania ocen kwalifikacji kandydatów na stanowiska sędziowskie. Pod uwagę będzie brany przede wszystkim poziom merytoryczny orzecznictwa kandydata, co pozwoli wyłonić osoby wyróżniające się wysokim poziomem wiedzy prawniczej. Przy Krajowej Radzie Sądownictwa ma zostać powołana komisja konkursowa, która będzie sporządzać listę kandydatów na wolne stanowisko sędziowskie. Lista ma być udostępniana w Biuletynie Informacji Publicznej.
Przeciwko komisji konkursowej protestował b. szef KRS (obecnie I Prezes Sądu Najwyższego) sędzia Stanisław Dąbrowski. Nazywał komisję "KRS-bis" i zarzucał, że to ciało wkraczałoby w konstytucyjne kompetencje Rady. Resort sprawiedliwości odpowiadał, że niezagrożona jest pozycja KRS - jedynego organu uprawnionego do przedkładania prezydentowi kandydatów na stanowiska sędziowskie.
Projekt nowelizacji ustawy zakłada zmiany struktury organizacyjnej sądów rejonowych. W każdym z nich będą funkcjonować dwa wydziały: cywilny, w którym będą rozpatrywane również sprawy rodzinne i nieletnich, oraz karny dla szeroko rozumianych spraw z zakresu prawa karnego.
Autorzy projektu podkreślają, że to nie oznacza całkowitej likwidacji wydziałów rodzinnych, pracy lub gospodarczych - przeciwko czemu także protestowali sędziowie. Takie specjalistyczne wydziały mają być tworzone w zależności od potrzeb i rodzaju napływających spraw. Prezesi sądów, przydzielając poszczególne sprawy sędziom, mają być zobowiązani brać pod uwagę ich specjalizację.
Nowelizacja ma ograniczyć możliwość wieloletniego pełnienia przez te same osoby funkcji prezesa i wiceprezesa sądu. Po upływie przewidzianej kadencji osoby te wrócą do pracy orzeczniczej. Prezesa i wiceprezesa sądu apelacyjnego i okręgowego będzie powoływał minister sprawiedliwości. Ich odpowiedników w sądach rejonowych - prezes przełożonego sądu okręgowego. Kandydatów na prezesa sądów wszystkich szczebli będą wyłaniać zebrania sędziów danego okręgu. (PAP)
wkt/ abr/ bk/
