Rada Ministrów pozytywnie ocenia senacki projekt noweli ustawy o Straży Granicznej zmierzający do rozszerzenia uprawnień formacji tak, aby jej funkcjonariusze mogli prowadzić postępowania dotyczące handlu ludźmi - wynika z projektu stanowiska rządu w tej sprawie.
Prace nad projektem zmian w ustawie o SG w styczniu rozpoczęły trzy senackie komisje: praw człowieka, samorządu terytorialnego oraz ustawodawcza. Senatorowie poparli petycję zgłoszoną w 2012 r. przez kierownika Ośrodka Badań Handlu Ludźmi UW prof. Zbigniewa Lasocika. W jego opinii, SG, która styka się z handlem ludźmi, powinna mieć uprawnienia do prowadzenia postępowań w tej sprawie. Tymczasem, w myśl obecnych przepisów, gdy pojawia się zarzut handlu ludźmi, SG musi przekazywać sprawę policji, co osłabia skuteczność ścigania przestępców.
"Rada Ministrów pozytywnie ocenia przedmiotową inicjatywę legislacyjną i popiera kierunkowo idee proponowanych zmian" - wynika z projektu stanowiska rządu wobec senackiego projektu noweli ustawy o SG. Przypomniano, że analogiczny zapis znajduje się w rządowym projekcie zmian w ustawie o cudzoziemcach, nad którym kończą się prace resortowe.
"Wprowadzenie zmian proponowanych w senackim projekcie jest konieczne, służy zapewnieniu prowadzenia całego postępowania przez jeden organ, a także realizacji celu, jakim jest wprowadzenie skutecznych instrumentów w walce z handlem ludźmi" - podkreślono.
Inicjatywę senatorów poparł na początku roku dyrektor zarządu operacyjno-śledczego Komendy Głównej Straży Granicznej płk Tomasz Semeniuk. Podkreślił on, że obecnie SG, w której pracuje ponad 14 tys. funkcjonariuszy, może wykonywać czynności operacyjno-śledcze, jednak na etapie procesowym sprawę przejmuje policja. Poinformował, że w 2012 r. strażnicy graniczni ujawnili ok. 40 przypadków handlu ludźmi.
Senacki projekt pozytywnie oceniła także Fundacja Przeciwko Handlowi Ludźmi i Niewolnictwu "La Strada". "Bardzo czekamy na tę zmianę, ponieważ nie jest tak, że w Polsce handel ludźmi jest dobrze ścigany. W związku z tym rzucenie nowych sił na ten front jest bardzo ważne. Straż Graniczna jest służbą dobrze przygotowaną do pracy z cudzoziemcami. To będzie bardzo dobrze dla ofiar, jeżeli Straż Graniczna będzie miała bardziej ugruntowane możliwości niż ma dotychczas. Sytuacja ofiar handlu ludźmi jest wyjątkowo trudna. Są to osoby wyrwane z kontekstu kulturowego, którym często grożono śmiercią" - podkreśla prezeska La Strady Irena Dawid-Olczyk.
Na początku maja działająca pod auspicjami Rady Europy Grupa Ekspertów ds. działań przeciwko handlowi ludźmi (GRETA) po raz pierwszy opublikowała raport o wdrażaniu przez Polskę konwencji Rady Europy z 2005 r., dotyczącej walki z tym procederem. Polska przystąpiła do Konwencji RE w sprawie działań przeciwko handlowi ludźmi 1 marca 2009 r.
Według przytoczonych w raporcie oficjalnych statystyk w 2008 r. zidentyfikowano w Polsce 315 ofiar handlu ludźmi, w 2009 r. było ich 611, zaś w 2010 r. - 323. W 76 proc. wykrytych w Polsce przypadków ofiarami handlu ludźmi byli obywatele polscy. Dane policji i SG za 2012 r. mówią o 181 domniemanych przypadkach handlu ludźmi, z czego 140 ofiar było zmuszanych do prostytucji, pracy albo żebractwa.
Obecnie - zgodnie z ustawą - Straż Graniczna zajmuje się ściganiem takich przestępstw jak nielegalne przekraczanie granicy, fałszowanie dokumentów, przewożenie przez granicę nielegalnych substancji, broni, dóbr kultury itp., prowadzi też m.in. kontrole legalności wykonywania pracy przez cudzoziemców. Jednak wśród przestępstw, wobec których SG może - upoważniona przez sąd - podejmować określone czynności, nie ma handlu ludźmi i niewolnictwa.
Definicję handlu ludźmi, która ma umożliwić sądom skuteczną walkę z tego rodzaju przestępstwami, wprowadzono do polskiego kodeksu karnego w 2010 r. Zmiany są wynikiem ratyfikowanych przez Polskę umów międzynarodowych. Przestępstwo handlu ludźmi jest zagrożone karą więzienia od trzech do 15 lat.
Zgodnie z definicją handel ludźmi to: werbowanie, transport, przekazywanie, przechowywanie lub przyjmowanie osoby, w celu jej wykorzystania, z zastosowaniem groźby lub użyciem siły bądź innych form przymusu - uprowadzenia, oszustwa, podstępu, nadużycia władzy lub wykorzystania słabości, wręczenia lub przyjęcia płatności lub korzyści dla uzyskania zgody osoby sprawującej kontrolę nad tą osobą.
Wprowadzenie do polskiego prawa pojęcia handlu ludźmi wynikało z ratyfikowanego przez Polskę w 2003 r. protokołu z Palermo, uzupełniającego Konwencję ONZ przeciwko międzynarodowej przestępczości zorganizowanej, przyjętą przez Zgromadzenie ONZ w 2000 r. Inny dokument międzynarodowy dotyczący tej kwestii to konwencja Rady Europy ws. działań przeciwko handlowi ludźmi, sporządzona w Warszawie w 2005 r., zwana Konwencją Warszawską. (PAP)
gdyj/ bno/ mag/
