Wieńce i kwiaty złożono we wtorek na symbolicznym grobie siedmiu członków IV Zarządu Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość na cmentarzu komunalnym Wilkowyja w Rzeszowie.
60 lat temu zostali oni rozstrzelani w więzieniu mokotowskim w Warszawie. Miejsce ich pochówku jest nieznane.
"To ważne, że po raz pierwszy obchodzimy ten dzień jako Narodowy Dzień Pamięci +Żołnierzy Wyklętych+ ustanowiony przez polskie państwo, demokratyczne instytucje państwa, na wniosek prezydenta Lecha Kaczyńskiego. Dzięki temu więcej mówi się o naszej historii" - powiedział PAP Wojciech Buczak, lider rzeszowskiej Solidarności i przewodniczący Komitetu Budowy Pomnika ppłk. Łukasza Cieplińskiego.
Buczak żałuje, że podczas tegorocznego Narodowego Dnia Pamięci "Żołnierzy Wyklętych" w Rzeszowie nie udało się odsłonić pomnika ppłk. Cieplińskiego. Wyraził jednak nadzieję, że "w niedługim czasie będzie to możliwe". Gotowy jest już projekt pomnika, trwa zbiórka pieniędzy, pomoc deklaruje też kilka podkarpackich samorządów. "Chcemy, żeby pomnik oprócz wartości artystycznych wypełniał także funkcje edukacyjne, a zwiedzający mogli poznać historię WiN, posłuchać głosu Cieplińskiego" - tłumaczył Buczak. Wyraził też wdzięczność "wielu ludziom, często niezamożnym kombatantom i młodzieży, którzy przekazali pieniądze na budowę pomnika".
Na symbolicznym grobie członków IV Zarządu WiN kwiaty złożyli przedstawiciele władz miasta, regionu, wojska, Instytutu Pamięci Narodowej, Solidarności oraz nauczyciele i uczniowie.
We wtorek w II Liceum Ogólnokształcącym w Rzeszowie odbył się panel dyskusyjny młodzieży z kilku szkół średnich Podkarpacia z udziałem ekspertów na temat "Społeczeństwo polskie wobec reżimu komunistycznego w Polsce 1944-1956. Walka polityczna czy opór zbrojny?"
"Po wykładach historyków sylwetki poszczególnych członków IV zarządu WiN przedstawili uczniowie. Często wystąpieniom młodzieży towarzyszyły prezentacje multimedialne. Potem eksperci i uczniowie dyskutowali" - powiedziała Małgorzata Waksmundzka-Szarek z oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Rzeszowie, organizatora przedsięwzięcia.
Na Podkarpaciu uroczystości z okazji Narodowego Dnia Pamięci "Żołnierzy Wyklętych" odbyły się także m.in. w Krośnie i Przemyślu.
1 marca 1951 r. wieczorem w więzieniu mokotowskim w Warszawie strzałami w tył głowy zostali straceni członkowie IV Zarządu WiN: Łukasz Ciepliński, Mieczysław Kawalec, Józef Batory, Adam Lazarowicz, Franciszek Błażej, Karol Chmiel i Józef Rzepka. Następnego dnia rano zwłoki pomordowanych umieszczono w trumnach i wywieziono z terenu więzienia. Do dziś nieznane jest miejsce ich pochówku.
Zrzeszenie WiN zawiązano we wrześniu 1945 r. Zostało utworzone przez środowiska poakowskie. WiN było próbą przekształcenia konspiracji wojskowej w cywilny ruch społeczno-polityczny. Zrzeszenie deklarowało walkę w obronie podstawowych praw obywateli, wolności oraz niezawisłości państwa polskiego. Żądało przeprowadzenia w Polsce wolnych wyborów parlamentarnych poprzedzonych przywróceniem swobody zrzeszania się i prasy.
Na przełomie lat 1945-46 WiN liczył ponad 30 tys. członków. Jego kolejne cztery zarządy (z racji półwojskowego charakteru WiN zwane nieformalnie komendami) zostały rozbite przez funkcjonariuszy Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego. W 1947 r. przeprowadzono trzy pokazowe procesy kolejnych zarządów WiN.
Wyrok w sprawie IV Zarządu Głównego zapadł 14 października 1950 r.
Sąd Warszawskiego Okręgu Wojskowego 17 września 1992 r. unieważnił wyrok śmierci na członków IV Zarządu Głównego WiN.(PAP)
kyc/ hes/
