W listopadzie planowane jest odsłonięcie w Rzeszowie pomnika prezesa IV Zarządu zrzeszenia "Wolność i Niezawisłość" ppłk. Łukasza Cieplińskiego. Popiersiami upamiętnionych zostanie także sześciu, straconych razem z nim 1 marca 1951 r., działaczy WiN.
"Mam nadzieję, że pomnik będzie odsłonięty w setną rocznicę urodzin Cieplińskiego. Jest już decyzja o lokalizacji, mamy pozwolenie na budowę. Uzgodniono też harmonogram poszczególnych etapów prac" - powiedział w czwartek przewodniczący stowarzyszenia Komitet Społeczny Budowy Pomnika ppłk. Łukasza Cieplińskiego w Rzeszowie Wojciech Buczak.
Pomnik stanie w centralnym punkcie miasta, przy zbiegu Alei Cieplińskiego oraz ulic Moniuszki i Zygmuntowskiej. Postaci Cieplińskiego towarzyszyć będzie sześć popiersi członków IV Zarządu WiN: Adama Lazarowicza, Franciszka Błażeja, Józefa Batorego, Karola Chmiela, Mieczysława Kawalca i Józefa Rzepki oraz symbole Armii Krajowej, WiN, Polski Walczącej.
Autorem projektu jest Karol Badyna z Krakowa. W konkursie na projekt pomnika wzięło udział 14 rzeźbiarzy, m.in. z Krakowa, Lublina i Rzeszowa. Z kolei projekt zagospodarowania placu wokół pomnika opracował rzeszowski architekt Roman Orlewski.
Pomnik będzie kosztował ok. pół miliona zł. Pieniądze pochodzą ze zbiórki publicznej, od firm, samorządów. Te ostatnie fundowały np. popiersia członków IV Zarządu WiN wywodzących się z ich miejscowości. Buczak podkreślił, że budowę pomnika wspiera "wielu ludzi, często niezamożnych kombatantów, związkowców z Solidarności, młodzież".
Zwrócił również uwagę na przychylność prezydenta Rzeszowa Tadeusza Ferenca i rady miejskiej.
"Idea budowy łączy różne środowiska, różnych ludzi, często o różnych poglądach politycznych. Łączy chęć godnego upamiętnienia, złożenia hołdu tym, którzy oddali życie za wolną Polskę" - zaznaczył przewodniczący stowarzyszenia Komitet Społeczny Budowy Pomnika ppłk Łukasza Cieplińskiego.
Czuwający nad pracami komitetu Buczak kieruje rzeszowskim regionem Solidarności, natomiast prezydent Ferenc kojarzony jest z lewicą. W komitecie budowy działają m.in. kombatanci, architekci, związkowcy z Solidarności, członkowie Prawa i Sprawiedliwości, Platformy Obywatelskiej, Polskiego Stronnictwa Ludowego.
1 marca 1951 r. wieczorem w więzieniu mokotowskim w Warszawie strzałami w tył głowy zostali straceni członkowie IV Zarządu Głównego Zrzeszenia "Wolność i Niezawisłość": Łukasz Ciepliński, Mieczysław Kawalec, Józef Batory, Adam Lazarowicz, Franciszek Błażej, Karol Chmiel i Józef Rzepka. Następnego dnia rano zwłoki pomordowanych umieszczono w trumnach i wywieziono z terenu więzienia. Do dziś nieznane jest miejsce ich pochówku.
Zrzeszenie WiN powstało we wrześniu 1945 r. Zostało utworzone przez środowiska poakowskie. Było próbą przekształcenia konspiracji wojskowej w cywilny ruch społeczno-polityczny. Deklarowało walkę w obronie podstawowych praw obywateli, wolności oraz niezawisłości państwa polskiego. Żądało przeprowadzenia w Polsce wolnych wyborów parlamentarnych poprzedzonych przywróceniem swobody zrzeszania się i prasy.
Na przełomie lat 1945-46 WiN liczył ponad 30 tys. członków. Jego kolejne cztery zarządy - z racji półwojskowego charakteru WiN zwane nieformalnie komendami - zostały rozbite przez funkcjonariuszy Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego.
W 1947 r. przeprowadzono trzy pokazowe procesy kolejnych zarządów WiN. Wyrok w sprawie IV Zarządu Głównego Zrzeszenia "Wolność i Niezawisłość" zapadł 14 października 1950 r.
Sąd Warszawskiego Okręgu Wojskowego 17 września 1992 r. unieważnił te wyroki śmierci.(PAP)
kyc/ abe/
