O pilne podjęcie prac nad zmianą trybu przygotowywania kandydatów na sędziów, zwłaszcza na najniższym szczeblu w sądach rejonowych - zwrócili się w środę do premiera prezesi polskich sądów.
W środę w Warszawie obraduje konferencja prezesów sądów apelacyjnych, Wojewódzkich Sądów Administracyjnych, Sądów Okręgowych i Wojskowych Sądów Okręgowych.
Sędziowie dyskutują o stanie polskiego sądownictwa, funkcjonowaniu ustawy o ustroju sądów i praktyce jej funkcjonowania. Odnieśli się też do zmiany w zasadach naboru na funkcję sędziego, jaka wynikła z likwidacji funkcji asesora sądowego. Przesądził to Trybunał Konstytucyjny uznając, że asesorzy orzekający w sądach - jako powoływani przez ministra sprawiedliwości - nie mogli cieszyć się przymiotem niezawisłości sędziowskiej.
Asesorów sędziowskich nie ma w sądach od maja 2008 r., gdy wszedł w życie wyrok TK. Od tego czasu do pełnienia urzędu sędziego ma przygotowywać aplikacja sędziowska zakończona egzaminem. Możliwe jest też przechodzenie na te funkcje prokuratorów, adwokatów, radców prawnych, notariuszy i naukowców, jak również kandydowanie na nie przez asystentów sędziów i referendarzy sądowych. Kandydatury opiniują kolegia i zgromadzenia ogólne sędziów, a potem sprawa trafia do Krajowej Rady Sądownictwa, która przedstawia kandydata prezydentowi do powołania.
"Praktyka pokazuje, że decyzja o wyeliminowaniu z ustroju sądów powszechnych instytucji asesora sądowego, głęboko osadzonej w tradycji sądownictwa polskiego, okazała się pochopna. Założenie leżące u podstaw tej decyzji, że do urzędu sędziego licznie będą kandydować doświadczone osoby z innych zawodów prawniczych nie potwierdziło się" - napisali sędziowie w uchwale z apelem do premiera.
Stwierdzili oni, że w rzeczywistości ponad 90 proc. kandydatów na sędziów sądu rejonowego rekrutuje się spośród asystentów sędziów i referendarzy, a więc osób bez doświadczenia orzeczniczego lub mających je tylko w ograniczonym zakresie. "W rezultacie opiniowanie tych kandydatów przez Kolegia Sądów i Zgromadzenia Sędziów jest ryzykowne i bardzo utrudnione, gdyż niezastąpionym sprawdzianem przydatności do zawodu sędziego jest praktyka orzecznicza" - zwraca uwagę konferencja prezesów sądów.
Jak napisali, apel do premiera o podjęcie działań zmierzających do przywrócenia mechanizmów prawnych pozwalających na praktyczną weryfikację kandydatów na sędziów wysyłają "kierowani troską o jak najwyższe standardy pracy" sądów. (PAP)
(planujemy kontynuację tematu)
wkt/ abr/ mag/
