Kluby parlamentarne pozytywnie oceniły w środę rządowy projekt ustawy o funduszu sołeckim, który m.in. zwiększa wysokość zwrotu pieniędzy z budżetu państwa na działania lokalne. Poparcie zapowiedziały PO, PSL, TR, SLD i SP. PiS zamierza zgłosić poprawki.
Sejm debatował w środę nad rządowym projektem nowej ustawy o funduszu sołeckim i projektem nowelizacji przygotowanym przez PiS.
Według ustawy z 2009 r., fundusz sołecki to forma budżetu partycypacyjnego, który jest wykorzystywany głównie na terenach wiejskich. Składają się na niego wyodrębnione w budżecie gminy środki, stanowiące ustandaryzowany system wsparcia inicjatyw lokalnych. Obliczane na podstawie ustawy środki są przekazywane do dyspozycji poszczególnym sołectwom. Wydatki wykonane w ramach funduszu są w części refundowane przez budżet państwa. Decyzja o tym, czy utworzyć fundusz sołecki, pozostaje w gestii rad gmin.
Według samorządowców dotychczasowa praktyka funkcjonowania funduszu pokazała pewne mankamenty, podobnego zdania było Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji.
Dlatego w MAC przygotowano projekt nowej ustawy o funduszu sołeckim; został przyjęty przez rząd w styczniu. Projekt uwzględnia uwagi działaczy samorządowych i doprecyzowuje niektóre uregulowania tak, by nie stwarzać w samorządach pola do nadużyć.
Jego celem jest też zwiększenie liczby gmin, korzystających z funduszu o 15 proc. - do 70 proc. ogółu gmin. Aby uzyskać ten wynik, projekt przewiduje zwiększenie wysokości zwrotu z budżetu państwa wydatków wykonywanych w ramach funduszu sołeckiego o 10 proc., do poziomu 20, 30 i 40 proc. (obecnie wydatki wykonane w ramach funduszu podlegają zwrotowi w 10, 20 i 30 proc.).
Projekt doprecyzowuje też obowiązujące uregulowania; jego celem jest też usunięcie barier dla rozwoju funduszy sołeckich. Zaproponowano w nim m.in, by uchwała podejmowana przez radę gminy o utworzeniu funduszu sołeckiego miała charakter permanentny, czyli obowiązujący do czasu zmiany decyzji, zamiast dotychczasowej corocznej uchwały władz gminy w tej sprawie. Rozwiązanie to ma zwiększyć trwałość i stabilizację funduszy sołeckich, umożliwiając społecznościom planowanie przedsięwzięć w dłuższym okresie.
Nowe przepisy mają umożliwić realizację wspólnych przedsięwzięć przez sołectwa z terenu danej gminy. Każde z sołectw ma uchwalać oddzielnie wniosek dotyczący wspólnego przedsięwzięcia. Umożliwi to kumulowanie środków funduszu na realizację większych inwestycji.
W projekcie zapisano też możliwość zmian w planowanych przedsięwzięciach oraz jego zakresu w ramach przyznanego limitu środków. Dotychczas zgłoszone w ramach funduszu projekty nie mogły być zmieniane w trakcie roku budżetowego. Zmiana ma dać samorządom elastyczność i pozwolić na wydawanie zaoszczędzonych środków lub reagowanie na nieprzewidziane zdarzenia.
Projekt nowelizacji ustawy o funduszu sołeckim PiS zakłada poszerzenie możliwości funduszu o dokonywanie w trakcie roku budżetowego zmian przedsięwzięć zgłoszonych we wnioskach sołectw, uzupełnianie przez zebranie wiejskie wniosku niespełniającego wymogów formalnych, sumowanie środków przysługujących kilku sołectwom i realizowanie przez nie wspólnego przedsięwzięcia.
Małgorzata Pępek (PO) oceniła podczas debaty w Sejmie, że inicjatywa rządu jest bardzo ważna, m.in. ze względu na wspólne omawianie problemów sołectw przez przedstawicieli rządu, parlamentu i samorządu. Chwaliła rozwiązania dot. wspólnej realizacji zadań oraz wprowadzenie możliwości modyfikowania wniosków w czasie roku budżetowego. Wskazywała, że fundusz sołecki aktywizuje mieszkańców i sprzyja rozwojowi społeczeństwa obywatelskiego.
Z kolei Marcin Witek z PiS przypomniał, że projekt rządowy powstał później niż projekt utworzony przez jego klub. Zaznaczył, że poselski projekt powstał jako odpowiedź na zastrzeżenia Naczelnej Izby Kontroli. Wyraził satysfakcję, że rząd uznał te argumenty; jednak - zastrzegł - PiS wstrzyma się z wyrażeniem swojego poparcia. Zapowiedział, że podczas posiedzenia komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej jego klub zgłosi kilka poprawek.
Za rządową propozycją opowiedziało się PSL. Zdaniem Piotra Zgorzelskiego projekt w większym stopniu pozwoli uspołecznić rady sołeckie i wspólnoty wiejskie. Także SLD pozytywnie ocenia projekt, szczególnie działania na rzecz zwiększenia liczby gmin korzystających z funduszu. "To krok w dobrym kierunku" - stwierdził Jacek Czerniak.
Poparcie dla projektu zapowiedział też Twój Ruch. Jednak - mówił poseł TR Tomasz Makowski - należy zapisać w nim, że gminy nie będą musiały przeznaczać pieniędzy z funduszu sołeckiego np. na odśnieżanie czy inne działania związane z klęskami żywiołowymi.
Przed debatą sejmową na konferencji prasowej głos w sprawie funduszu sołeckiego zabrał zaproszony przez PSL wójt gminy Trąbki Wielkie Błażej Konkol. "To bardzo ważny fundusz obywatelski. Te pieniądze są przeznaczane na bardzo różnorodne cele, od lampy, której brakuje na ulicy, naprawy chodnika, wyposażenia świetlicy wiejskiej, po zorganizowanie dnia dziecka czy dnia babci" - przekonywał.
"W mojej gminie to około 350 tys. zł na 25 sołectw. To może wydawać się niedużo, ale z drugiej strony wiem, że są sołectwa, które nawet tego nie mają, bo gmin nie stać na uruchomienie tego funduszu. Propozycja zwiększająca zwrot wydatków gminnych zachęci samorządowców, żeby takie fundusze powstawały" - podkreślił Konkol. (PAP)
wni/ krz/ par/ gma/
