Wszystkie kluby zapowiedziały w środę w Sejmie poparcie dla zmian w ustawie o pożytku publicznym i wolontariacie, które regulują formy współpracy między samorządem a takimi organizacjami, w tym zlecanie im zadań poza konkursem np. w przypadku klęski żywiołowej.
Sprawozdawca Komisji Polityki Społecznej Tadeusz Tomaszewski (Lewica) podkreślał, że projekt stwarza ramy dla współpracy samorządu z organizacjami pozarządowymi, Chodzi np. o zasady udzielania organizacjom pożyczek, gwarancji czy poręczeń. Poszerzono także listę dziedzin, którymi mogą zajmować się organizacje pożytku publicznego.
Organizacje pożytku publicznego działają m.in. w takich dziedzinach jak integracja i reintegracja zawodowa i społeczna osób niepełnosprawnych i zagrożonych wykluczeniem, działanie na rzecz osób starszych, rozwój nowych technologii, obrona rodziny i praw dziecka oraz przeciwdziałanie patologiom. Obecnie tych sfer ma być 34.
Projekt reguluje także zasady zlecania organizacjom pożytku publicznego wykonywania zadań publicznych. Możliwe jest przekazanie jednej organizacji poza konkursem 20 tys. zł na projekt, który byłby realizowany w ciągu 90 dni. W projekcie zawarto też zapis, że na ten cel nie może być przeznaczonych więcej niż 20 proc. wszystkich środków, przeznaczonych na organizacje pozarządowe.
Tomaszewski powiedział, że w roku ubiegłym na zadania zlecone przez samorządy organizacjom pożytku publicznego przekazano 1,2 mld zł. "Stanowi to 0,70 proc. PKB" - powiedział.
Zgodnie z projektem, organizacje będą mogły ubiegać się także o środki na zadania publiczne, realizowane poza konkursem w czasie klęski żywiołowej, katastrofy lub w sytuacji, gdy w grę wchodzi ochrona życia i zdrowia ludzkiego.
Marek Cebula (PO) zwrócił uwagę, że w projekcie wprowadzono nową definicję organizacji pozarządowej (precyzyjnie wyłączając z tej kategorii spółki akcyjne i spółki z ograniczoną odpowiedzialnością). Status organizacji pożytku publicznego mogą uzyskać natomiast organizacje, których głównym celem nie jest osiąganie zysku i które na realizację celu (non profit) przeznaczają większość swojego zysku i nie dzielą zysku między założycieli i pracowników.
Krzysztof Michałkiewicz (PiS) zaapelował o dopisanie, że organizacjami pożytku publicznego mogą być także organizacje, działające na rzecz rodziny, macierzyństwa i ochrony płodu ludzkiego, a także wprowadzenie odpowiedniego zapisu dot. organizacji pożytku publicznego do ustawy o rehabilitacji i zatrudnianiu niepełnosprawnych.
Sylwester Pawłowski (Lewica) zwrócił uwagę m.in. na zdefiniowanie płatnych i nieodpłatnych form działalności organizacji pożytku publicznego. Zgłosił też poprawkę, przewidującą poszerzenie sfery zadań publicznych o zapobieganie dyskryminacji z powodów religijnych, działania na rzecz wielokulturowości, a także przeciwdziałanie dyskryminacji ze względu na orientację seksualną.
Mieczysław Kasprzak (PSL) pozytywnie ocenił fakt, że posłowie utrzymali możliwość przekazywania 1 proc. odpisu od podatku na subkonta z przeznaczeniem dla poszczególnych osób. Wnioskowały o to organizacje pozarządowe.
Ze względu na zgłoszone poprawki projekt trafił do dalszych prac w komisji.
Status organizacji pożytku publicznego (OPP) będzie mogła uzyskać wyłącznie organizacja prowadząca działalność nieprzerwanie przez co najmniej dwa lata. Projekt zakłada także, że członkowie organu zarządzającego, organu kontroli lub nadzoru organizacji będą ponosić odpowiedzialność za szkody wyrządzone działaniem niezgodnym z prawem lub statutem.
Jednocześnie podniesiono limit wynagrodzenia w OPP do trzykrotności średniego miesięcznego wynagrodzenia (z półtorakrotności obecnie), co - jak uzasadniają posłowie - podyktowane jest koniecznością zatrzymania wysoko wykwalifikowanej kadry w sektorze pozarządowym, np. personelu medycznego w organizacjach zajmujących się niepełnosprawnymi.
W projekcie podkreślono, że działalność gospodarcza prowadzona przez organizację pozarządową może mieć charakter jedynie dodatkowy w stosunku do jej działalności podstawowej, którą jest działalność pożytku publicznego.
Jednostki samorządu terytorialnego, oprócz rocznych programów współpracy z organizacjami pozarządowymi, będą mogły przygotowywać również plany wieloletnie, co ułatwić ma realizację zadań długoterminowych. Wprowadzono też możliwość składania wspólnej oferty kilku organizacji przy ubieganiu się o środki publiczne.
Projekt zakłada także możliwość zawiązywania tzw. umowy o wykonywaniu inicjatywy lokalnej. Polega ona na realizacji zadania publicznego z inicjatywy stowarzyszenia zwykłego we współpracy z gminą.
Jawności i przejrzystości funkcjonowania organizacji pożytku publicznego służyć ma obowiązek podawania do publicznej wiadomości sprawozdań z wykorzystania 1 proc. podatku przekazywanego przez osoby fizyczne.
Zgodnie z projektem ministerstwo pracy będzie mogło żądać wyjaśnień dotyczących działalności organizacji pożytku publicznego. Ma to zwiększyć rzetelność i wiarygodność trzeciego sektora. Chodzi m.in. o sprawy finansowe związane z dotacjami, darowiznami czy środkami uzyskanymi w zbiórkach publicznych lub przekazanych przez podatników. Jeśli organizacja nie przedstawi żądanych wyjaśnień, resort będzie mógł wystąpić do sądu o cofnięcie statusu pożytku publicznego.
Na poziomie wojewódzkim, powiatowym i gminnym będzie można powoływać lokalne Rady Działalności Pożytku Publicznego. W ich skład, poza przedstawicielami trzeciego sektora, wchodziłyby osoby wytypowane przez zarząd województwa oraz wojewodę.(PAP)
dom/ ura/ jbr/
