14 polskich obiektów, m.in. krakowskie Stare Miasto i zamek w Malborku, znajduje się na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO; Polska po 37 latach ponownie została członkiem Komitetu UNESCO - poinformował w czwartek wiceminister kultury Piotr Żuchowski.
Obecnie na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO znajduje się ponad 980 miejsc w 160 krajach świata. Lista jest formą ochrony zabytków najwyższej rangi, które stanowią "wspólne dobro ludzkości". Dziedzictwo ma przedstawiać różnorodność kulturalną i bogactwo natury wszystkich regionów świata.
"Na terenie Polski znajduje się obecnie 14 obiektów wpisanych na tę listę. W bieżącym roku poszerzyła się ona o jeden dodatkowy wpis - cerkwie drewniane w polskim i ukraińskim regionie Karpat oraz rozszerzono wpis dotyczący kopalni soli w Wieliczce o kopalnię w Bochni i Zamek Żupny. Oprócz Listy Światowego Dziedzictwa jest także tzw. lista informacyjna, na którą trafiają obiekty do niej pretendujące" - powiedział Żuchowski podczas posiedzenia sejmowej komisji kultury.
Na polskiej liście informacyjnej znajduje się kopalnia rud ołowiu i srebra w Tarnowskich Górach, pienińska dolina Dunajca, Kanał Augustowski, rozszerzenie i modyfikacja wpisu dotyczącego Puszczy Białowieskiej oraz Gdańsk - jako miasto "wolności i solidarności".
"Dzisiaj trochę inaczej wygląda funkcjonowanie Centrum Światowego Dziedzictwa, które sprawuje pieczę nad obiektami wpisanymi na listę - jej +władztwo+ się pogłębia" - mówił wiceminister. Poinformował, że przynajmniej w trzech przypadkach obiektów wpisanych na listę toczą się postępowania kontrolne, które mają sprawdzić, czy dane obiekty i ich otoczenie wciąż spełniają wymagane kryteria. Dotyczy to m.in. Auschwitz-Birkenau i warszawskiego Starego Miasta - relacjonował Żuchowski. W przypadku Starówki chodzi o budowę biurowca przy ul. Podwale; w przypadku Auschwitz-Birkenau o połączenie Oświęcimia z trasą S1.
Polska po raz drugi stała się członkiem Komitetu Światowego Dziedzictwa UNESCO. "Jesteśmy w gronie ponad 20 państw, które przez - mam nadzieję - cztery lata będą decydowały m.in. o wpisach i funkcjonowaniu Centrum Światowego Dziedzictwa. Mamy potrzebę, by jako państwo zgłaszać też pewne propozycje do wystandaryzowania tych działań. Obecnie mamy ściśle określoną procedurę w przepisach krajowych dotyczącą kwestii budowlano-konserwatorskich, jednak jeżeli nie uzgodnimy jakichś inwestycji, nawet w sąsiedztwie wpisanych obiektów, może to powodować problemy" - mówił Żuchowski.
Odniósł się w ten sposób do kontrowersji wokół wspomnianej inwestycji na terenie przylegającym do Starego Miasta, przy ul. Podwale w Warszawie, gdzie ma powstać biurowiec. Na potrzeby inwestycji miała zostać wyburzona część powojennego budynku, niebędącego zabytkiem. Projekt wywołał sprzeciw mieszkańców i części architektów. Na początku listopada prezydent Warszawy Hanna Gronkiewicz-Waltz zleciła kontrolę w sprawie budowy biurowca, a w połowie miesiąca unieważniła pozwolenie na budowę. W czwartek wojewoda mazowiecki Jacek Kozłowski uchylił postanowienie prezydent o wstrzymaniu prac i przekazał je do ponownego rozpatrzenia.
"Centrum Światowego Dziedzictwa UNESCO pismem z października rozpoczęło procedurę kontrolną, w związku z tym, że inwestycja nie była konsultowana z Centrum, a znajduje się w sąsiedztwie wpisanego na Listę UNESCO Starego Miasta. Centrum poprosiło o informacje, czy inwestycja nie zagraża uniwersalnej wartości Starówki" - mówił Żuchowski wyjaśniając, że w sytuacji budowy w sąsiedztwie obiektu wpisanego na listę obowiązuje pewna procedura.
"W jej ramach, na etapie wydawania decyzji konserwatorskich, stołeczny konserwator nie zwrócił się do nas o zaopiniowanie inwestycji, do czego był zobligowany. I musimy to teraz nadrabiać. Czas jest tu ważny, ponieważ inwestor swoje procedury spełnił, a problem dotyczył służb konserwatorskich. Źle się stało, że w odpowiednim czasie nie było konsultacji z UNESCO. Wysłałem zaproszenie do ich ekspertów. Na ich prośbę wysłaliśmy też dokument opisujący sprawę. Czekamy więc teraz na ekspertów" - powiedział Żuchowski.
Podczas czwartkowego posiedzenia komisja kultury poparła także projekt uchwały w sprawie uczczenia pamięci malarza, pisarza i polityka Włodzimierza Przerwy-Tetmajera w 90. rocznicę śmierci. Odrzucono również poprawkę do uchwały ws. ustanowienia roku 2014 Rokiem św. Jana z Dukli, rekomendując poparcie uchwały w kształcie przyjętym na poprzednim posiedzeniu. (PAP)
akn/ as/ mag/
