Kryteria, na podstawie których minister sprawiedliwości będzie miał prawo tworzenia sądów rejonowych, określa nowelizacja przepisów, którą w piątek przyjął Sejm. Rozwiązania te teoretycznie dają możliwość przywrócenia 58 z 79 zniesionych rok temu sądów.
Według ustawy sąd rejonowy ma być powoływany dla obszaru jednej lub większej liczby gmin zamieszkałych przez 50 tys. osób tam, gdzie rocznie wpływa minimum 5 tys. spraw. Sąd mógłby być także fakultatywnie utworzony dla obszaru zamieszkałego przez mniejszą liczbę ludności, jeśli liczba wpływających rocznie spraw wynosiłaby co najmniej 5 tys.
W końcu czerwca zeszłego roku prezydent Bronisław Komorowski zawetował obywatelską ustawę o okręgach sądowych, która m.in. miała przywrócić 79 sądów rejonowych zniesionych na początku 2013 r. w wyniku reorganizacji dokonanej na mocy reformy poprzedniego ministra sprawiedliwości Jarosława Gowina. Sejm podtrzymał to weto. Jednocześnie jednak prezydent skierował do Sejmu własny projekt zmian w ustroju sądów powszechnych, mający pozwolić ministrowi sprawiedliwości na przywrócenie niektórych sądów rejonowych.
Za nowelizacją Prawa o ustroju sądów powszechnych głosowało 439 posłów, przeciw było czterech (w tym Jarosław Gowin), zaś dwóch wstrzymało się od głosu. Nowelizacja trafi teraz do Senatu.
Według pierwotnych zapisów prezydenckiego projektu sąd rejonowy miał być tworzony dla obszaru jednej lub większej liczby gmin zamieszkałych przez co najmniej 60 tys. mieszkańców, jeżeli łączna liczba wpływających spraw cywilnych, karnych i dotyczących nieletnich wynosiłaby co najmniej 7 tys. w ciągu roku. Oznaczałoby to możliwość przywrócenia około 30 sądów. Podczas prac i dyskusji w podkomisji progi te zmieniono.
Przyjęte w piątek przepisy oznaczają, że spośród 79 zniesionych i przekształconych w wydziały zamiejscowe sądów kryterium obligatoryjnego przywrócenia spełnia 41, zaś kolejne 17 spełnia kryterium fakultatywnego przywrócenia.
Posłowie przyjęli także dwie poprawki zaproponowane przez klub PO, które dotyczyły regulacji przejściowych i doprecyzowały zasady rozpatrywania spraw, które wpłynęły do sądów przed wejściem w życie prezydenckich propozycji.
Odrzucone zostały natomiast dwie poprawki PiS precyzujące m.in. kwestię obszaru branego pod uwagę przy tworzeniu sądu i ustalaniu jego siedziby. Poparcia posłów nie zyskały także trzy wnioski mniejszości zaproponowane podczas prac komisji przez Bogusława Wontora (SLD), który m.in. chciał, żeby próg wymaganej liczby ludności wynosił 40 tys. osób.
Ponadto, według nowelizacji sąd rejonowy mógłby być zniesiony, jeśli ogólna liczba spraw wpływających do niego w ciągu kolejnych trzech lat nie przekracza 5 tys. rocznie. Minister sprawiedliwości w ciągu pół roku od wejścia w życie ustawy ma wydać akty wykonawcze dostosowujące strukturę sądownictwa do jej zapisów. Przepisy mają wejść po trzech miesiącach od ich ogłoszenia. (PAP)
mja/ bno/ mag/
