Sejm znowelizował w piątek ustawę o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej, ale bez kontrowersyjnego przepisu wprowadzającego umowę sezonową, czyli umowę o pracę na czas określony - od jednego do pięciu sezonów - jako podstawową formę zatrudnienia pracowników artystycznych.
Za przyjęciem nowelizacji, przygotowanej przez resort kultury, głosowało 218 posłów, 200 było przeciw, siedem osób wstrzymało się od głosu.
Budzący kontrowersje wśród środowisk artystycznych zapis, który odrzucono, wskazywał też, że artyści legitymujący się 15-letnim stażem pracy na podstawie sezonowych umów artystycznych mieliby po tym okresie prawo do zawarcia umowy na czas nieokreślony. Obecnie aktorzy teatrów lub muzycy orkiestr - tak jak przewiduje kodeks pracy - mogą być po okresie próbnym zatrudnieni na czas nieokreślony. Część artystów podkreśla, że stała umowa o pracę uwiarygodnia ich pozycję, gdy starają się np. o kredyty w bankach.
Kazimierz Michał Ujazdowski (PiS) podkreślał przed głosowaniem, że przepis o umowach sezonowych dla pracowników artystycznych byłby regulacją sprzeczną z europejskimi standardami pracy. 211 posłów było za wykreśleniem zapisu, 196 przeciw, 16 wstrzymało się od głosu.
Przyjęto także wnioski mniejszości zgłoszone przez PSL. Jeden z nich wskazuje, że biblioteki publiczne mogą być łączone z instytucjami kultury, jeżeli połączenie nie spowoduje uszczerbku w wykonywaniu dotychczasowych zadań. Drugi, że dyrektorzy bibliotek nie będą podlegali kadencyjności.
W ustawie znajdzie się też przepis, zgodnie z którym można będzie łączyć różne formy działalności kulturalnej, np. wystawienniczej z prowadzeniem biblioteki. Ten przepis, według projektodawców, ma być szczególnie atrakcyjny dla małych, np. gminnych, instytucji kultury.
Nie zgadzał się z tym w piątek Sylwester Pawłowski (SLD), który ocenił, że może on spowodować likwidację wielu małych bibliotek. W głosowaniu przepadły jednak poprawki SLD przeciwko temu zapisowi.
W opinii autorów zmian, łączenie różnych form działalności kulturalnej powinno spowodować lepsze wykorzystanie środków finansowych, bazy lokalowej i kadr. Połączenie np. teatru i galerii, orkiestry i ogniska muzycznego, a w szczególnych sytuacjach nawet teatru i domu kultury ma pozwolić reagować na lokalne potrzeby. Przewidziano jednak pewne rygory. W przypadku biblioteki publicznej połączenie wymagać będzie opinii Rady Bibliotecznej i właściwej Biblioteki Wojewódzkiej, a także zgody ministra kultury.
Nowela nakłada też na pracownika artystycznego obowiązek uzyskiwania zgody od pracodawcy na podjęcie dodatkowego zatrudnienia. Może to dotyczyć np. aktora zatrudnionego na etacie w teatrze, a jednocześnie zamierzającego występować w filmie, w reklamie lub serialu telewizyjnym, albo np. muzyka zatrudnionego w filharmonii na etacie i podejmującego dodatkową pracę.
Nie ma to w praktyce oznaczać zakazu pracy aktora poza teatrem. Zapis ma na celu - zdaniem autorów noweli - utrwalenie zasady, że zatrudnienie etatowe w dotowanej z publicznych pieniędzy instytucji kultury jest pierwszym miejscem jego pracy. Dlatego wszelka inna aktywność zawodowa (reklama, film, serial) musi być podporządkowana jej interesowi. Przepis ma wpływać na lepsze możliwości planowania i organizacji pracy publicznych instytucji artystycznych, tak by nie ponosiły one nieuzasadnionych kosztów.
Kolejną nowością są tzw. kontrakty dyrektorskie. Szefowie instytucji artystycznych mają być zatrudniani na czas określony - od trzech do pięciu sezonów - a szefowie innych instytucji kultury (np. muzeów) - od trzech do siedmiu lat. To rozwiązanie ma m.in. wzmacniać pozycję dyrektora, chronić go przed arbitralnymi decyzjami organizatora, pozwalać na realizacje wieloletnich planów artystycznych i stabilizować zasady działania instytucji. Z drugiej strony - podobnie jak w przypadku pracowników artystycznych - wprowadza zasadę okresowej oceny. Dyrektor może być zatrudniony na kolejną kadencję, ale musi to być poprzedzone pozytywną oceną jego pracy.
Jednocześnie wobec dyrektorów instytucji artystycznych ma być zniesione ograniczenie wysokości ich wynagrodzenia wprowadzone ustawą o wynagradzaniu osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi, czyli tzw. ustawą kominową.
W piątek jako pierwszy rozpatrywany był wniosek o odrzucenie projektu noweli w całości. Wniosek został odrzucony jednym głosem. Za przyjęciem wniosku o odrzucenie noweli w całości było 195 posłów, 196 było przeciw, 29 osób wstrzymało się od głosu. Po głosowaniu wicemarszałek Sejmu Jerzy Wenderlich (SLD) wystąpił o powtórzenie głosowania, argumentując, że niektórzy posłowie mieli problemy techniczne. Marszałek Sejmu Grzegorz Schetyna zarządził przerwę, zapowiadając zwołanie konwentu seniorów. Po kilku minutach wrócono jednak do głosowania nad poprawkami. (PAP)
agz/ dsr/ ls/ jra/
