Wprowadzenie do postępowania cywilnego instytucji tzw. odwołania poziomego, czyli do innego składu sądu tej samej instancji, zakłada projekt nowelizacji Kpc, który w piątek Senat skierował do Sejmu.
Jeśli projekt zostanie wprowadzony w życie, uczestnicy postępowania zyskają prawo do zaskarżania orzeczeń wydanych przez sąd drugiej instancji, które - w świetle obecnie obowiązujących przepisów - nie podlegają weryfikacji w trybie zażalenia do Sądu Najwyższego. Dotyczy to dwóch kategorii rozstrzygnięć - zdaniem autorów projektu - mających istotne znaczenie dla gwarancji zapisanego w konstytucji prawa do sądu. Chodzi o postanowienia oddalające wniosek o wyłączenie sędziego oraz postanowienia o charakterze porządkowym, np. o przymusowym sprowadzeniu świadka czy też nakazującego jego aresztowanie.
Projekt ma dostosować polskie prawo do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z czerwca 2010 r. Trybunał rozpatrywał przepis Kpc - jego zdaniem - pozbawiający strony prawa do zażalenia w przypadku oddalenia wniosku o wyłączenie sędziego, jeśli został zgłoszony po raz pierwszy zgłoszony przed sądem II instancji. TK uznał, że rozwiązanie to nie odpowiada standardom konstytucyjnym, ponieważ godzi w wynikające z konstytucji prawo do bezstronnego sądu.
Instytucja odwołania poziomego istnieje już w postępowaniu karnym oraz w sprawach o wykroczenia. Wprowadzenie takiego rozwiązania do procedury cywilnej - według wnioskodawców - pozwoli na szybsze rozstrzygnięcie niektórych kwestii i w konsekwencji nie będzie tamować "biegu postępowania w takim stopniu, jak zażalenie przekazywane sądowi wyższego szczebla".
Ponadto w projekcie zapisano, że wniosek o wyłączenie sędziego nie będzie już mógł być odrzucony, jeśli zostanie uznany za "oczywiście bezzasadny". Taką poprawkę również sugerował TK w uzasadnieniu swojego wyroku.
W piątek uchwałę w sprawie wniesienia projektu do Sejmu poparli wszyscy obecni senatorowie.
Rafał Lesiecki (PAP)
ral/ pz/
