Zmiana siedziby głównej, rozpoczęcie prac ekshumacyjnych na tzw. Łączce oraz bogata działalność archiwalna, naukowa i edukacyjna były głównymi wątkami informacji o działalności IPN w 2012 r., którą przedstawił senatorom prezes Instytutu Łukasz Kamiński.
Informacja o działalności Instytutu Pamięci Narodowej została przedstawiona podczas czwartkowego posiedzenia Senatu.
Zdaniem prezesa IPN ważnym aspektem działalności Instytutu są zadania realizowane w ramach pionu ścigania zbrodni przeciwko narodowi polskiemu. "Jego prokuratorzy ścigają zbrodnie z lat 1939-89, głównie nazistowskie i komunistyczne, ale także np. przeciwko pokojowi. W 2012 r. prokuratorzy zakończyli ponad 1,2 tys. postępowań, w ramach których przesłuchano ok. 5,5, tys. świadków. W toku akcji +Ostatni świadek+ apelowaliśmy do osób, które nie przekazały swojej wiedzy na temat zbrodni z przeszłości, by się do nas zgłaszały. Na podstawie informacji od nich wszczęto 38 nowych śledztw. W ubiegłym roku do sądów skierowano 10 aktów oskarżenia w stosunku do 12 osób, sądy w tym czasie wydały wyroki wobec 28 oskarżonych" - mówił Kamiński.
Drugi pion prokuratorski IPN to pion lustracyjny, którego zadaniem jest weryfikowanie oświadczeń lustracyjnych składanych przez kandydatów do funkcji publicznych. "Ponieważ nie był to rok wyborczy wpłynęło tylko ok. 4 tys. nowych oświadczeń, udało się zaś zweryfikować ok. 7,7, tys. oświadczeń złożonych wcześniej" - powiedział prezes IPN.
Największą częścią Instytut jest archiwum, które liczy ponad 90 km bieżących akt i w 2012 r. wzbogaciło się o ponad 460 m nowych materiałów. Wzrosła także liczba wniosków o udostępnianie tych materiałów - łącznie było ich 64 tys. Składały je osoby represjonowane w PRL, badacze, dziennikarze i przedstawiciele wymiaru sprawiedliwości. Pion weryfikował także wnioski o przyznanie Krzyża Wolności i Solidarności, których wpłynęło w 2012 r. 900.
"Rozpoczęliśmy także publikowanie naszego inwentarza archiwalnego w internecie, w pierwszej partii znalazły się opisy ponad 120 tys. jednostek archiwalnych. Trwa też intensywny proces jego digitalizacji, w ub.r. poddano mu 47 tys. jednostek archiwalnych i 25 tys. zdjęć. Nasz pion archiwalny jest także aktywny za granicą, gdzie współpracując z różnymi instytucjami pozyskuje kopie materiałów dotyczących historii Polski" - relacjonował Kamiński.
Zaznaczył, że IPN jest też aktywny w sferze badań naukowych. W 2012 r. prowadzono 11 projektów badawczych, regionalnych i indywidualnych związanych głównie z historią walki z systemami totalitarnymi i dziejami represji. Zorganizowano 92 konferencje naukowe, część o charakterze międzynarodowym. "Prowadzimy także projekty dokumentujące najnowszą historię Polski i działalność wydawniczą. W 2012 r. ukazywało się pięć pism wydawanych przez IPN, opublikowano też liczne publikacje książkowe m.in. drugi tom Encyklopedii Solidarności i album +Śladami zbrodni+" - dodał prezes IPN.
W ramach działalności edukacyjnej Instytut w 2012 r. przygotował m.in. 35 wystaw i uruchomił dwa nowe portale edukacyjne. "Jednym z naszych sukcesów są gry edukacyjne przybliżające najnowszą historię. W ub.r. ukazała się m.in. wydana w sześciu językach edycja gry +Kolejka+. Prowadziliśmy także kursy dla nauczycieli i projekty edukacyjne dla uczniów, przy których współpracowaliśmy z wieloma organizacjami, także społecznymi" - zaakcentował Kamiński.
Przyznał, że trudnym momentem w ubiegłym roku była utrata siedziby głównej Instytutu. "Jednak obecnie sytuacja została opanowana i dzięki wsparciu Ministerstwa Skarbu otrzymaliśmy nowy budynek" - poinformował.
Senatorowie, wyrażając poparcie dla licznych inicjatyw IPN dopytywali m.in. o prace związane z poszukiwaniem miejsc pochówku ofiar terroru komunistycznego. "Najistotniejszym z miejsc, gdzie te działania się toczyły była tzw. Łączka na stołecznych Wojskowych Powązkach, gdzie w 2012 r. w toku prac odnaleziono szczątki 117 osób, z czego siedem zostało już zidentyfikowanych. Prace te były kontynuowane także w roku bieżącym" - powiedział Kamiński.
"Naszą misją jest troska o pamięć o bohaterach, którzy przeciwstawiali się systemom totalitarnym i pamięć o ofiarach, które zginęły za sprawą tych systemów. To pamięć o oporze i represjach, która przekłada się na różne działania - przywracanie sprawiedliwości przez ściganie sprawców zbrodni, udostępnianie przybliżających ją archiwów i działalność edukacyjna, która sprawia, że wiedza o niej może służyć następnym pokoleniom" - podsumował prezes IPN. (PAP)
akn/ sto/
