Nadawanie statusu weterana nie tylko żołnierzom, którzy służyli na misjach poza granicami kraju, lecz także korespondentom wojennym oraz pracownikom organizacji humanitarnych przewiduje jedna z poprawek zgłoszonych w środę przez senatora Jana Rulewskiego (PO).
Senatorowie dyskutowali w środę wieczorem o ustawie o weteranach działań poza granicami kraju. Przewiduje ona m.in. nieodpłatne leki, dofinansowanie nauki oraz zapomogi dla żołnierzy i funkcjonariuszy, którzy służyli na misjach.
Ustawa wskazuje dwie grupy weteranów - weterana działań poza granicami państwa oraz weterana poszkodowanego w działaniach poza granicami państwa. Status weterana - zgodnie z ustawą - otrzyma osoba, które brała udział w działaniach za granicą w misji pokojowej lub stabilizacyjnej przez co najmniej 60 dni. Natomiast za weterana poszkodowanego zostaną uznane osoby, które doznały uszczerbku na zdrowiu, niezależnie od czasu spędzonego poza granicami.
Poprawka zgłoszona w środę przez Rulewskiego zakłada, że status weterana otrzymaliby również pracownicy organizacji humanitarnych niosących pomoc ludności objętej misją pokojową lub stabilizacyjną albo akcją ratowniczą. To samo dotyczyłoby też korespondentów wojennych.
W latach 1953-2010 w misjach wojskowych wzięło udział ponad 95 tys. żołnierzy i pracowników wojska oraz ok. 3 tys. funkcjonariuszy służb podległych MSWiA. Według szacunków MON w misjach poszkodowanych zostało 500 osób; kilkanaście to osoby trwale poszkodowane. Na początku czerwca uzupełniono nowelizację m.in. o zapisy pozwalające w pełni korzystać z uprawnień weteranów także funkcjonariuszom Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Agencji Wywiadu.
Rulewski zaproponował też zmianę nazwy odznaki "Za Rany i Kontuzje", ustanawianej dla weteranów poszkodowanych. Zdaniem Rulewskiego proponowana w ustawie nazwa "jest niesmaczna". Zamiast niej senator PO chce ustanowienia odznaki "Za Poświęcenie i Odwagę". Zanim Rulewski złożył swoje poprawki, wiceszef MON Czesław Piątas wyjaśniał w środę w Senacie, że dotychczasowa nazwa nawiązuje do odznaczenia istniejącego w okresie międzywojennym.
MON nie odniósł się w środę do propozycji Rulewskiego. Teraz zajmą się nimi senackie komisje. Głosowanie nad ustawą najprawdopodobniej odbędzie się w czwartek.
Przed środową debatą senackie komisje obrony narodowej oraz polityki społecznej i rodziny zgłosiły do ustawy łącznie 27 poprawek (większość z nich powtarza się w sprawozdaniach obu komisji). Wszystkie poprawki mają charakter porządkujący, doprecyzowujący, językowy lub redakcyjny.
Ustawa przewiduje, że poszkodowani na misjach będą mogli uzyskać pomoc finansową na naukę na poziomie szkoły ponadgimnazjalnej, studiów I stopnia, studiów magisterskich lub studiów podyplomowych. Weteran poszkodowany będzie miał zapewnione pierwszeństwo do zatrudnienia w jednostkach organizacyjnych podległych MON lub MSWiA na stanowiskach odpowiadających jego wykształceniu i sprawności.
Weterani będą mogli nieodpłatnie otrzymywać leki umieszczone w wykazach leków podstawowych i uzupełniających oraz leki recepturowe, a także wyroby ortopedyczne. Weterani będą mogli też korzystać ze świadczeń specjalistycznych, finansowanych ze środków publicznych.
Ustawa przewiduje także stworzenie specjalnego systemu zapomóg; zakłada on m.in., że weterani - bez względu na to, czy wrócili z misji poszkodowani, czy nie - oraz ich rodziny będą mieli zapewniony dostęp do bezpłatnej opieki psychologicznej. Przewidziano także ulgi komunikacyjne - 50 proc. przy przejazdach komunikacją miejską oraz 37 proc. w przypadku podróży autobusem lub pociągiem. Po ukończeniu 65. roku życia weteranowi będzie przysługiwać zapomoga i prawo do dodatku w wysokości 290 zł miesięcznie.
Zmarłemu weteranowi będzie przysługiwać podczas pogrzebu w Polsce asysta honorowa. Międzynarodowy Dzień Uczestników Misji Pokojowych 29 maja w Polsce ma być Dniem Weterana Działań poza Granicami Państwa.
Status weterana i weterana poszkodowanego będzie nadawany przez odpowiedniego ministra na wniosek żołnierza lub funkcjonariusza. Jego uzyskanie będzie potwierdzone przez wydanie specjalnej legitymacji.
Ustawa reguluje też funkcjonowanie Domu Weterana, uruchomionego w styczniu w Lądku Zdroju. (PAP)
ral/ abr/ gma/
