Zasady wykonywania w Polsce kar orzeczonych w innych krajach UE oraz przekazywania za granicę osób skazanych w Polsce reguluje zmiana Kodeksu postępowania karnego, do której we wtorek Senat wprowadził kilka drobnych poprawek.
Za przyjęciem ustawy zagłosowało 87 senatorów, nikt nie był przeciw, a jedna osoba wstrzymała się. Poprawki wprowadzone przez Senat mają charakter doprecyzowujący lub ujednolicający terminologię. Teraz ustawa ponownie trafi do Sejmu.
Ustawa zawiera regulacje dotyczące wykonywania kary więzienia. Dotyczy zarówno sytuacji, gdy wyrok wydał sąd w innym kraju UE, a kara ma być wykonana w Polsce, jak i odwrotnych - gdy wyrok zapadł w naszym kraju, a skazany trafia do więzienia państwie UE. Zgodnie z nowymi przepisami przekazanie skazanego do innego kraju - zarówno z Polski, jak i do Polski - będzie możliwe, jeżeli "pozwoli w większym stopniu zrealizować wychowawcze i zapobiegawcze cele kary". Dotyczy to zarówno obywateli naszego kraju, jak i cudzoziemców.
Zgodnie z ustawą przekazanie między krajami UE jest możliwe, jeśli więzień się na nie zgodzi. Zgoda nie jest wymagana, jeśli wykonanie orzeczenia jest przekazywane do państwa, którego skazany jest obywatelem lub w którym ma stałe lub czasowe miejsce pobytu, lub do kraju, do którego skazany będzie wydalony np. po odbyciu kary, lub do państwa, do którego skazany zbiegł.
Przekazując skazanego polski sąd może zastrzec, że do decyzji o warunkowym zwolnieniu stosuje się polskie prawo. Sądy mogą też uzgodnić, że w państwie UE skazany odbędzie tylko część orzeczonej kary.
Polski sąd obligatoryjnie będzie odmawiał wykonania orzeczenia wydanego w innym kraju UE m.in., jeśli według polskiego prawa czyn nie stanowi przestępstwa lub sprawca z powodu wieku nie ponosi odpowiedzialności. Będzie tak również, jeśli naruszałoby to prawa człowieka albo gdy wykonanie kary łączy się np. z leczeniem.
Ponadto sąd będzie mógł odmówić wykonania wydanego poza Polską wyroku, m.in. jeśli według polskiego prawa nastąpiło przedawnienie wykonania kary, skazanemu zostało mniej niż sześć miesięcy do wyjścia na wolność lub przestępstwo w Polsce podlegałoby darowaniu na mocy amnestii.
Polski sąd będzie mógł zgodzić się na przejęcie do wykonania kary więzienia orzeczonej wobec osoby niemającej polskiego obywatelstwa lub stałego ani czasowego miejsca pobytu w Polsce, jeżeli "ze względu na sytuację rodzinną lub szczególne warunki osobiste skazanego" pozwoliłoby to "w większym stopniu zrealizować wychowawcze i zapobiegawcze cele kary".
Ustawa reguluje też zasady występowania do państw UE o wykonania kar, które nie wiążą się z pobytem skazanego w więzieniu, np. ograniczenia wolności lub kar w zawieszeniu. Ustawa mówi, że w razie tego typu kary sąd może wystąpić o jej wykonanie do innego kraju UE, jeśli sprawca posiada tam stałe miejsce pobytu, przebywa tam lub zamierza w to miejsce powrócić.
Jeśli natomiast państwo UE wystąpi do Polski o wykonanie kary związanej z poddaniem sprawcy próbie, zajmie się tym sąd rejonowy odpowiedni dla miejsca pobytu skazanego. Dotyczy to m.in. takich obowiązków nałożonych na sprawcę jak m.in. stawienie się przed określonym organem, informowanie o zmianie miejsca pobytu lub miejsca pracy. Sąd będzie też np. nadzorował wykonywania zakazu kontaktowania się z określonymi osobami lub zbliżania się do nich.
Ustawa rozstrzyga też, do którego sądu należy przesłać prośbę o ułaskawienie osoby skazanej przez obcy sąd, jeśli kara jest wykonywana na terytorium Polski. Dotychczas prawo nie regulowało tej kwestii. Od momentu wejścia w życie nowych przepisów, co zaplanowano na początek 2012 r., będzie to sąd, który w pierwszej instancji orzekł o przejęciu obcego wyroku do wykonania w Polsce.
Nowelizacja Kodeksu postępowania karnego, oraz ustaw o prokuraturze i o Krajowym Rejestrze Karnym ma na celu wdrożenie do polskiego prawa trzech decyzji ramowych UE. (PAP)
ral/ gdyj/ rda/
