Konieczna jest nowa ustawa o prokuraturze, która regulowałby m.in. kwestie odwoływania zastępców szefa prokuratury - uważa prokurator generalny Andrzej Seremet. Większość śledczych - jak wynika z ankiety PG - chce włączenia prokuratury wojskowej do cywilnej.
Według prokuratora generalnego "archaiczność obecnej ustawy o prokuraturze i wielokrotne jej nowelizacje stwarzają problemy praktyczne związane z wykładnią jej przepisów".
"Niekonsekwencją jest fakt, że zastępców prokuratora generalnego powołuje i odwołuje prezydent RP; można zastanawiać się, co jest przyczyną tego szczególnego uprzywilejowania zastępców prokuratora generalnego, skoro ustawa nie nakłada na nich odpowiedzialności podobnej do tej, która spoczywa na prokuratorze generalnym" - wskazywał Seremet, mówiąc o jednej z kwestii wymagających rozstrzygnięcia podczas prac nad nową ustawą.
Tematowi zmian, jakie powinny zostać wprowadzone w uregulowaniach odnoszących się do funkcjonowania prokuratury, poświęcona była zorganizowana w siedzibie Sądu Najwyższego konferencja pt. "Przyszły model prokuratury". Oprócz Seremeta i przedstawicieli PG i SN, udział w dyskusji wzięli m.in. reprezentanci Krajowej Rady Prokuratury, resortu sprawiedliwości oraz związków zawodowych i organizacji prokuratorskich.
W końcu ubiegłego roku w Prokuraturze Generalnej powołany został zespół złożony z naukowców i prokuratorów, którego celem jest opracowanie założeń nowej ustawy o prokuraturze. Praca zespołu została poprzedzona ankietą skierowaną do wszystkich prokuratorów w kraju. Wyniki badania zaprezentowano podczas środowej konferencji.
Na pytania ankiety odpowiedziało ponad 4,4 tys. prokuratorów wszystkich szczebli i pionów prokuratury, czyli ponad dwie trzecie śledczych w kraju. Spośród nich 3 tys. 105 opowiedziało się za podjęciem prac nad nową ustawą. Tylko 218 prokuratorów uznało, że obecne regulacje wystarczająco gwarantują niezależność prokuratury - większość ankietowanych wskazywała, że potrzebne jest umieszczenie zapisów o prokuraturze w konstytucji, a także zapewnienie jej budżetowej autonomii.
Pomysł przeniesienia prokuratorów wojskowych do prokuratury cywilnej poparło 2555 ankietowanych, przeciwnych było 1383 prokuratorów. Za przeniesieniem do prokuratur powszechnych śledczych z IPN opowiedziało się 3004 pytanych, przeciwny pogląd wyraziło 1170.
Ponad dwa tysiące ankietowanych oceniło, że wskazana byłaby rezygnacja z reprezentacji w składzie Krajowej Rady Prokuratury środowisk pozaprokuratorskich, czyli np. posłów i senatorów; półtora tys. uznało, że potrzebna jest odrębna ustawa o KRP. Zdecydowana większość ankietowanych negatywnie odniosła się do wprowadzonego na mocy ostatniej nowelizacji Prawa o ustroju sądów powszechnych systemu ocen pracy prokuratorów.
Na inny z problemów wskazał Seremet. "Dotkliwą ułomnością jest brak regulacji wskazujących w sposób precyzyjny relacje między prokuraturą a Sejmem i Senatem, zwłaszcza w zakresie udzielania informacji o toczących się postępowaniach" - mówił prokurator generalny. Ocenił, że sytuacja taka jest niekomfortowa dla śledczych, a także posłów i senatorów.
"Przepisy powinny jednoznacznie regulować, czego parlamentarzyści powinni oczekiwać od prokuratury, a prokuratorzy powinni wiedzieć, w jakim zakresie zobowiązani są do udzielania żądanych przez posłów informacji" - mówił prokurator generalny.
Wiceminister sprawiedliwości Stanisław Chmielewski zaznaczył, że "niemożliwe jest całkowite uniezależnienie prokuratury od władzy wykonawczej, bo to rząd odpowiada przed społeczeństwem za skuteczne utrzymanie porządku i bezpieczeństwa". Szef KRP prok. Edward Zalewski podkreślił, iż w całej dyskusji "niezależność prokuratora nie jest celem, lecz środkiem - jest po to, aby prokuratorzy wykorzystywali ją do prowadzenia spraw".
Prok. Justyna Plechowska-Łukowska ze Związku Zawodowego Prokuratorów i Pracowników Prokuratury oceniła, że "od samego początku prace nad nową ustawą powinny toczyć się z udziałem prokuratorów-praktyków, a liniowi prokuratorzy powinni uczestniczyć w opracowaniu projektu".
Dodała, że prace powinny być powiązane z planowanymi przez resort sprawiedliwości zmianami w Kodeksie postępowania karnego. Celem zmian w kodeksie jest wprowadzenie nowej filozofii prowadzenia procesu: sąd, zwolniony z obowiązku samodzielnego dochodzenia do tzw. prawdy materialnej, stałby się arbitrem rozsądzającym spór między oskarżycielem a obroną. "Zmiana procedury karnej wymaga nawiązania rozmów w tej sprawie między prokuraturą a kierownictwem MSW i policji" - zaznaczyła Plechowska-Łukowska.
W skład, powołanego przez Seremeta i pracującego nad założeniami do nowej ustawy, zespołu weszli m.in. b. minister sprawiedliwości prof. Zbigniew Ćwiąkalski, konstytucjonalista prof. Piotr Winczorek, a także prof. Tomasz Grzegorczyk i prof. Piotr Kardas. Spośród prokuratorów w pracach uczestniczy m.in. zastępca Seremeta, prok. Marek Jamrogowicz. Nie jest na razie określony termin zakończenia prac przez ten zespół. Seremet powiedział, że chciałby, aby projekt powstał jak najszybciej.
Marcin Jabłoński (PAP)
mja/ bos/ mag/
