*Szef MSZ Radosław Sikorski zaapelował we wtorek o udział przywódców UE we wrześniowym szczycie Partnerstwa Wschodniego w Warszawie. Podkreślił też, że pomoc UE dla Białorusi może być udzielona po wolnych wyborach w tym kraju. *
Sikorski zabrał głos drugiego dnia warszawskiej konferencji szefów komisji spraw zagranicznych parlamentów krajów UE.
Szef dyplomacji zaapelował o "wpłynięcie na przywódców", aby zechcieli być na wrześniowym szczycie Partnerstwa Wschodniego. "To jest bardzo ważne dla naszych partnerów na wschodzie. Dla tych sześciu krajów (Armenia, Azerbejdżan, Białoruś, Gruzja, Mołdawia oraz Ukraina), które deklarują, że są przywiązane do wartości europejskich" - podkreślił minister. Dodał, że to jak te państwa w praktyce realizują wartości europejskie "będzie weryfikowane".
"I wiemy, że tutaj jeszcze nie jest tak, jak powinno być, ale obecnością na szczycie pokazujemy, że te kraje są dla nas ważne" - zaznaczył Sikorski. "Dlatego bardzo proszę o wpływanie na waszych liderów" - zwrócił się z prośbą do gości spotkania minister.
Przyznał, że jest problem reprezentacji Białorusi na szczycie PW z powodu represji, które mają miejsce w tym kraju. "Konsensus wydawał być się taki, że powinien być to minister spraw zagranicznych" - mówił Sikorski. Podkreślił, że nie wchodzi w grę zapraszanie osób, które są objęte sankcjami wizowymi. Szef białoruskiego MSZ Siarhiej Martynau to najwyższy przedstawiciel reżimu w Mińsku nieobjęty zakazem wjazdu do UE.
Sikorski zaznaczył, że "Partnerstwo Wschodnie to coś, co ma pomóc społeczeństwu białoruskiemu i instytucjom państwa białoruskiego stać się bardziej kompatybilnymi z Europą, a nie coś, co wzmacnia dyktaturę".
W ocenie ministra, aby można mówić o dialogu z Białorusią po pierwsze muszą zostać wypuszczeni i zrehabilitowani więźniowie polityczni. "Nie może być tak, że ludzie będą wypuszczeni, ale nie będą mogli działać politycznie" - podkreślił szef dyplomacji.
Dodał, że po drugie przedmiotem okrągłego stołu, o którym mówił prezydent Białorusi Alaksandr Łukaszenka, powinno być "przygotowanie do prawdziwie wolnych wyborów i pokojowe przejście od dyktatury do demokracji". "To z Polski wyszedł sygnał, aby zachował się tak, jak gen. Jaruzelski, a nie dyktatorzy na południu" - zaznaczył Sikorski.
"Wiarygodność tego procesu powinna być warunkiem szczodrego programu pomocy ze strony UE dla Białorusi. Ale ponieważ Łukaszenko oszukał nas już tyle razy, tym razem to on musi się uwiarygodnić" - podkreślił Sikorski. "Wobec tego rozmowy po wypuszczeniu więźniów politycznych - tak, ale przelew jakichkolwiek środków - po wyborach parlamentarnych, które się muszą odbyć w tym roku lub w przyszłym i które - my, UE - uznamy za uczciwe" - zapowiedział szef MSZ.
Sikorski odniósł się także do sytuacji na Ukrainie. Minister zaznaczył, że władze ukraińskie uważają, że umowy gazowe między Ukrainą a Rosją nie są dla Kijowa korzystne. Zwrócił uwagę, że UE brała udział w doradzaniu Ukrainie i Rosji w ich zawieraniu. Dlatego - jak ocenił - "KE mogłaby się zaangażować w audyt tych umów".
"Ale jednocześnie (...) z niepokojem obserwujemy standardy procesów, nie tylko niestety jednego procesu, ale procesów, które mają miejsce w Kijowie" - powiedział.
W sierpniu, podczas procesu sądowego, aresztowana została b. premier Ukrainy Julia Tymoszenko. Jest oskarżona o przekroczenie uprawnień przy podpisywaniu umów gazowych z Rosją w 2009 roku.
Sikorski przypomniał, że podczas ostatniego, nieformalnego spotkania ministrów spraw zagranicznych krajów UE w Sopocie zdecydowano, że negocjacje o umowie stowarzyszeniowej i o powołaniu strefy wolnego handlu "póki co będą kontynuowane".
"One (prace-PAP) - tu trzeba pochwalić Ukrainę - przyspieszyły, ale jednocześnie władze ukraińskie muszę mieć świadomość, że zawarcie umowy to raz, a ratyfikacja w PE i parlamentach narodowych to dwa" - dodał szef MSZ. "Wymagamy, aby kraje, które deklarują przywiązanie do wartości europejskich przestrzegały ich w praktyce" - oświadczył.
Sikorski zapowiedział też, że polska prezydencja będzie działała na rzecz wypracowania wspólnego stanowiska UE w sprawie ewentualnego uznania państwa palestyńskiego.
"Polska działa na rzecz jedności europejskiej. Jako prezydencja będziemy się starali doprowadzić do wspólnego stanowiska UE (ws. ewentualnego uznania państwa palestyńskiego-PAP), ale to oczywiście zależy od tekstu rezolucji, którego jeszcze nie znamy" - powiedział Sikorski.
Zaznaczył, że tematem nieformalnego spotkania szefów dyplomacji krajów Wspólnoty, które odbyło się w Sopocie, była także kwestia partnerów strategicznych, takich jak Indie, Brazylia. "Osobiście uważam - to też się przejawiało w wypowiedziach kolegów ministrów - że partnerów strategicznych powinniśmy wybierać oszczędnie" - mówił szef dyplomacji.
Poinformował, że Polska zgłosiła sugestię, by w ciągu roku odbywały się trzy spotkania w formule Gymnich (nieformalne spotkania ministrów spraw zagranicznych), a nie jak obecnie dwa. Podkreślił, że Polska jest gotowa takie dodatkowe spotkanie zorganizować. "My uważamy, że to trzecie powinno być nie z udziałem, tak jak pozostałe spotkania, krajów kandydujących, lecz właśnie partnerów strategicznych" - mówił Sikorski.
Podkreślił, że ten pomysł spotkał się wśród uczestników spotkania z "niezłym przyjęciem".
Sikorski nawiązał także do polityki sąsiedztwa. "Polska uważa, że ma coś do zaoferowania, jeśli chodzi o aspiracje demokratyczne w naszym sąsiedztwie, zarówno południowym, jak i wschodnim" - mówił. W Sopocie ustalono m.in. dalsze szczegóły projektu polskiej prezydencji, jakim ma być Europejski Fundusz na rzecz Demokracji dla wspierania przemian w krajach sąsiednich. Fundusz ma być on organizowany na podstawie konwencji, do której przystępować będą mogły państwa członkowskie oraz Komisja Europejska. (PAP)
eaw/ joko/ hgt/ la/ jra/
