Włączenie określonych obszarów do europejskiej sieci Natura 2000 nie przekreśla rozwoju gospodarczego i możliwości inwestowania na tych terenach - przekonują inicjatorzy rozpoczętej w woj. śląskim kampanii edukacyjno-informacyjnej "Natura nie boli".
To jedna z pierwszych tego typu kampanii w Polsce. Jej celem jest obalenie stereotypu, zgodnie z którym na obszarach chronionych w ramach europejskiej sieci Natura 2000 niemożliwe są inwestycje. Faktycznie ochronie nie podlega - jak np. w rezerwatach przyrody - cały obszar, ale konkretne siedliska i gatunki, a formy i sposoby ochrony nie są z góry określone, ale mogą być kształtowane elastycznie.
"Natura 2000 nie blokuje możliwości realizowania inwestycji zarówno małych, jak i dużych. Obowiązujące w tym zakresie zasady to swoiste sito, filtr, który umożliwia realizację inwestycji dobrze zaplanowanych i zaprojektowanych, a blokuje te, które są źle przygotowane pod względem środowiskowym" - wyjaśnił w piątek dyrektor Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Katowicach, b. wiceminister środowiska Bernard Błaszczyk.
Przyznał, że świadomość zasad inwestowania na chronionych terenach - zarówno wśród inwestorów, jak i zwykłych ludzi - jest bardzo niska. Większość Polaków słyszała o sieci Natura 2000 jedynie w kontekście blokowania lub opóźniania inwestycji, np. drogowych. Inicjatorzy kampanii przekonują, że inwestowanie na chronionych terenach jest jednak możliwe, choć często bardziej kosztowne.
Ustanowienie obszarów sieci Natura 2000 wynika z unijnych przepisów - tzw. dyrektyw ptasiej i siedliskowej. W woj. śląskim takich obszarów jest 41; być może przybędzie 5 kolejnych. Chronione są konkretne siedliska i gatunki roślin i zwierząt. Wolno tam inwestować pod warunkiem, że przedsięwzięcie nie zaszkodzi chronionej przyrodzie.
"Na obszarach Natura 2000 nie obowiązuje praktycznie żadna lista zakazów. Jedyną zasadą jest to, że nie można tam podejmować działań negatywnie wpływających na chronione gatunki roślin i zwierząt. Jest natomiast możliwość takiego inwestowania i rozwoju, który jest zgodny z zasadami i nie szkodzi przyrodzie" - podkreślił Błaszczyk.
Przedstawiciele Dyrekcji wskazują, że np. dwa fragmenty śląskiego odcinka autostrady A1 przebiegają przez obszary Natura 2000; ochrona nie blokuje też inwestycji np. na obszarze podziemi tarnogórsko-bytomskich czy w dorzeczu górnej Wisły, gdzie znajdują się liczne ostoje ptaków. Także przyszły zbiornik Racibórz Dolny, kluczowy dla ochrony przeciwpowodziowej południa Polski, będzie częściowo położony na chronionym obszarze.
"Kluczem do sukcesu, rozumianego jako pogodzenie interesów chronionej przyrody i inwestorów, jest dialog, wymiana informacji na każdym poziomie - między urzędnikami, społeczeństwem, ekologami i wszystkimi zainteresowanymi instytucjami" - wskazała Mirosława Mierczyk-Sawicka z katowickiej RDOŚ.
W woj. śląskim obszary ochrony ptaków stanowią 5 proc. powierzchni regionu, a obszary siedliskowe 7,5 proc. Często tereny te pokrywają się w części lub w całości, jak np. w Beskidzie Żywieckim, który należy do największych chronionych obszarów w regionie. Pierwszym obszarem Natury 2000 w woj. śląskim była dolina górnej Wisły, gdzie znajduje się m.in. zbiornik goczałkowicki oraz stawy hodowlane, głównie z karpiami.
Rozpoczęta w piątek kampania jest realizowana przez Stowarzyszenie Zrównoważonego Rozwoju Śląska "Libra" oraz Regionalną Dyrekcję Ochrony Środowiska w Katowicach, przy wsparciu finansowym Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach.
Natura 2000 to najmłodsza forma ochrony przyrody, wprowadzona w Polsce w 2004 r., wraz z wejściem kraju do UE. Chronione w ten sposób obszary są we wszystkich krajach Unii, tworząc Europejską Sieć Ekologiczną.(PAP)
mab/ pad/
