Proces powstawania nici i barw pochodzenia naturalnego oraz ich zastosowanie w dawnej kulturze ludowej Lasowiaków można oglądać na wystawie etnograficzno-przyrodniczej "Przędzy barwnej nić", otwartej w Muzeum Regionalnym w Stalowej Woli (Podkarpackie).
Tematem przewodnim ekspozycji, którą można oglądać do 9 marca, jest kolor oraz jego symbolika i tajniki naturalnego barwienia w polskiej tradycji ludowej, zwłaszcza w regionie lasowiackim.
Jak poinformowała kurator wystawy Elżbieta Skromak wystawa prezentuje bogactwo świata natury i jego wpływ na kształtowanie się świata kultury.
"Założeniem wystawy jest prezentacja znanego niegdyś powszechnie procesu pozyskiwania włókna, nici, tkanin z roślin uprawianych przez ludność wiejską oraz odtworzenie zapomnianych sposobów barwienia nici z naturalnych surowców i popularyzacja lasowiackiego haftu" - wyjaśniła Skromak.
Dodała, że kolor nici i tkanin oraz jego rola w sferze symbolicznej znalazły także wydźwięk w obrzędowości i lecznictwie ludowym Lasowiaków.
Wśród pokazanych na wystawie eksponatów znalazły się dawne narzędzia służące do pozyskiwania nici i płótna, m.in. przęślica z krężlem, kołowrotki, warsztat tkacki, szczotki do czesania lnu czy jedno z najstarszych narzędzi pokazanych na ekspozycji - rafa do odziarniania lnu z 1868 roku.
Zwiedzający mogą zobaczyć także unikatowe przykłady ludowego haftu lasowiackiego z przełomu XIX i XX wieku, pokazanego na strojach ludowych.
W części przyrodniczej zgromadzono naturalne barwniki pochodzenia roślinnego: zasuszony czarny bez czy borówkę czarną (kolor różowy, fioletowo-bordowy), korzeń marzanny (czerwień), urzet barwierski później zastąpiony przez indygo (kolor niebieski), kora wierzby (żółty, brązowo-zielony) czy zwierzęcego jak czerwce polskie, z których uzyskiwano kolor czerwony.
Można zobaczyć także rośliny włóknodajne, głównie len w różnych postaciach, a także wełnę.
Uzupełnieniem ekspozycji są fotografie i projekcje filmów dokumentujące tradycje rękodzielnicze: wykonywanie haftu ludowego i obróbkę lnu, prezentowane przez twórczynie ludowe kultywujące dawne tradycje, czy bielenie płócien lnianych, wełnianych, konopnych.
Przygotowano także stanowisko laboratoryjno-techniczne, na którym chętni mogą spróbować samodzielnie poznać tajniki barwienia i pobawić się w barwienie nici i tkanin.
Z myślą o najmłodszych na interaktywnych ekranach dotykowych prezentowane są animacje poświęcone wyszywaniu oraz naturalnym barwnikom.
Wystawie towarzyszy poradnik barwierski w języku polskim i angielskim, zawierający m.in. receptury barwierskie i opis najważniejszych roślin barwierskich.
Eksponaty etnograficzne i archiwalne prezentowane na wystawie pochodzą z Muzeów Etnograficznych w Krakowie, Rzeszowie, Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej, Muzeum Wsi Lubelskiej w Lublinie, Muzeum Regionalnego w Stalowej Woli i zbiorów prywatnych. Natomiast eksponaty przyrodnicze pozyskano dzięki współpracy z Instytutem Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich w Poznaniu oraz Katedrą Entomologii Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie.
Wystawa powstała w ramach projektu "Świat kolorów w ludowej tradycji" dofinansowanego przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. (PAP)
api/ pz/
