Prof. Feliks Tych - były dyrektor Żydowskiego Instytutu Historycznego w Warszawie - otrzymał we wtorek w Krakowie Statuetkę Felka 2009. Nagrodzono go za niestrudzoną działalność na rzecz zachowania i przybliżania dziedzictwa Żydów polskich.
Statuetka upamiętnia zmarłego w 2003 r. Rafaela Scharfa, dziennikarza krakowskiego "Nowego Dziennika", współtwórcę Fundacji Judaica - Centrum Kultury Żydowskiej na krakowskim Kazimierzu. Choć większość swojego życia spędził w Londynie, dokąd wyjechał w 1938 roku, Scharf, nazywany przez przyjaciół Felkiem, zawsze był zaangażowany w sprawy polsko-żydowskie i w idee budowania mostów pomiędzy Żydami i Polakami.
Dziękując za nagrodę prof. Feliks Tych powiedział, że statuetka będzie mu przypominała człowieka, którego znał i uwielbiał. "Znałem osobę, której imię nosi ta statuetka. Był to jeden z najwspanialszych ludzi, jakich spotkałem na swoje drodze. Od niego promieniowało coś tak dobrego, tak szlachetnego, że każde spotkanie z nim było przeżyciem. To dla mnie niesłychanie dużo znaczy" - powiedział dziennikarzom prof. Tych.
W wykładzie wygłoszonym we wtorek były dyrektor ŻIH mówił, że o II wojnie światowej warto i trzeba mówić, z wielu związanych z nią tematów historycy się jeszcze nie rozliczyli, a wiedza społeczeństwa "jest niewielka i często zniekształcona".
Powołując się na sondaż przeprowadzony dla powstającego Muzeum Historii II Wojny Światowej prof. Tych podkreślił, że fakt, iż większość Polaków nie jest zainteresowana pamiętaniem o II wojnie światowej "zdumiewa". "Daleki jestem od postulowania, by wciąż rozdrapywać rany. Ja widzę potrzebę mówienia o tym, bo powinno być to memento nakazujące chronić dzisiejsze pojednania i zachęcać do kontynuowania działań na rzecz procesu zbliżenia narodów do siebie, po to, by podobna zbrodnia nie mogła się powtórzyć" - mówił prof. Tych.
"Nie wolno nam zapominać o II wojnie światowej, bo niosła ona ze sobą największe w historii zagrożenie nie tylko dla istnienia Polski, ale i dla jej ludności. Doprowadziła ona do ogromnych strat w substancji narodowej i uczyniła z ziem polskich, z woli okupanta, cmentarzysko Żydów z Polski i reszty Europy. To była wielka krzywda uczyniona Polsce, że tu umieszczono miejsce zagłady Żydów z całej Europy" - mówił Tych.
Profesor dodał, że trzeba zachować także właściwe proporcje w ukazywaniu postaw Polaków w czasie wojny - tych dobrych i tych wstydliwych. "Polacy mają wystarczająco dużo powodów do dumy ze swoich bohaterów czasu wojny, by nie musieć ukrywać ciemnych stron i postaw części swoich współziomków" - powiedział prof. Tych. Jego zdaniem, np. kampania wrześniowa jest zbyt rzadko doceniana, a zbyt często ukazywana jako klęska, a polska opinia publiczna zbyt późno dowiedziała się o tych, którzy ratowali Żydów.
Ustanowiona przez Fundację Judaica w Krakowie statuetka Felka przyznawana jest od 2004 r. Jej laureatami byli m.in. twórcy Festiwalu Kultury Żydowskiej w Krakowie Janusz Makuch i Krzysztof Gierat, a także Hanna Krall, historyk prof. Antoni Polonsky i Władysław Bartoszewski.
Prof. Feliks Tych jest badaczem holokaustu i jego następstw. Od 1995 do 2007 był dyrektorem Żydowskiego Instytutu Historycznego. Obecnie kieruje działającym przy ŻIH interdyscyplinarnym, międzyuczelnianym seminarium - projektem badawczym "Bezpośrednie i pośrednie konsekwencje Zagłady. Przykład Polski".
W latach 1956 - 1968 Feliks Tych był pracownikiem naukowym w Instytucie Historii PAN, a później w Archiwum Historycznym przy KC PZPR, skąd w 1987 został usunięty z przyczyn politycznych.
Od roku 1990 prof. Tych wykładał i prowadził seminaria jako visiting professor na uniwersytetach europejskich m.in. w Getyndze, Darmstadt, Freiburgu i Kassel. Jest autorem kilku monografii i 26 tomów publikacji źródłowych z dziedziny polskiej i europejskiej historii społecznej przełomu XIX i XX wieku.(PAP)
wos/ hes/ jbr/
