Stany Zjednoczone chcą uczestniczyć w rozbudowie Europy Środkowej - zadeklarował w czwartek we Wrocławiu zastępca sekretarza stanu USA James B. Steinberg. Były prezydent Aleksander Kwaśniewski zastanawiał się z kolei nad przyszłością relacji między NATO a Rosją.
Obaj politycy wystąpili podczas Wrocław Global Forum - spotkania poświęconego przyszłości stosunków transatlantyckich.
Zastępca sekretarza stanu USA zapewnił, że Stany Zjednoczone chcą być "bliskim partnerem" i uczestniczyć w rozbudowie Europy Środkowej. Wspomniał o wizytach na Węgrzech i Słowacji, które odwiedził przed przyjazdem do Polski. "Wizytowałem Węgry i Słowację. Zobowiązania wobec ekonomii i wolnego rynku wciąż są ważne. Jesteście państwo pewnym modelem dla waszych sąsiadów" - powiedział. Za istotną uznał integrację Bałkanów Zachodnich z UE. "Chorwacja może wejdzie do UE. Czekamy na to. Cieszymy się" - podkreślił.
W kontekście rozszerzenia Unii Europejskiej i zbliżenia z Rosją mówił o "nowej geografii, która na naszych oczach się tworzy".
Steinberg ocenił, że zaangażowanie USA w problemy Europy Wschodniej jest duże, ale "są też pewne granice" tego, co jego kraj może zrobić. "Do każdego kraju trzeba podchodzić indywidualnie i powinniśmy dopilnować, aby poszczególne kraje mogły realizować np. politykę bezpieczeństwa w sposób dla nich właściwy" - dodał.
Z kolei Kwaśniewski mówił, że jest zadowolony z początku zmian w stosunkach między USA a Rosją, ale - podkreślił - z ostateczną ich oceną trzeba poczekać. "Jeżeli będzie to współpraca Rosji z NATO to bardzo dobrze, ale jeżeli Rosja będzie chciała stworzyć zupełnie nową architekturę bezpieczeństwa, będzie wyglądać to zupełnie inaczej" - tłumaczył.
Zdaniem Kwaśniewskiego, bliska współpraca Rosji z NATO jest w przyszłości możliwa, ale nowa koncepcja bezpieczeństwa Rosji - zakładająca m.in. powołanie organizacji, która miałaby zastąpić NATO, a nie z nim współpracować - może prowadzić do wytworzenia "próżni w bezpieczeństwie europejskim" w regionie Europy Środkowej.
"Nie jestem otwarty na zmianę już istniejącej organizacji na taką, która jeszcze nie funkcjonuje" - zaznaczył. Przyznał, że teoretycznie Rosja może być dobrym partnerem dla NATO m.in. ze względu na wiele wzajemnych powiązań oraz fakt, że Rosja jest "bliższa strefie euroatlantyckiej niż jakiejkolwiek innej". "Niestety, wielu Rosjan sądzi, że nie jest to dobry kierunek rozwoju i może za sobą pociągnąć nieprzyjemne konsekwencje" - mówił.
W ocenie Kwaśniewskiego NATO nadal jest najbardziej wpływową i efektywną organizacją militarną na świecie. Zaznaczył, że NATO to nie tylko sojusz militarny, ale również sojusz standardów i wartości. "W Polsce to był pierwszy mechanizm, który dał nam możliwość stania się mocnym krajem. Krajem atrakcyjnym m.in. pod względem inwestycji, to jest ta szersza rola NATO" - powiedział.
Kwaśniewski wskazał problemy, jakie - jego zdaniem - stoją w XXI w. przed NATO. "Afganistan to wielki test na przyszłość Sojuszu, nikt dziś nie wie, jak skończy się ten konflikt. Są również konflikty regionalne, Abchazja, Osetia czy brak demokracji na Białorusi" - mówił. Istotną kwestią - zdaniem byłego prezydenta - jest też rozszerzenie Sojuszu. "W kwestii Ukrainy proces ten został zawieszony, a w Gruzji przesunięty, pojawia się pytanie, jaka będzie przyszłość rozszerzenia Sojuszu" - mówił Kwaśniewski.
Steinberg przekonywał, że Europa i Stany Zjednoczone mają wspólne cele i razem mogą się mierzyć z pojawiającymi się wyzwaniami. W tym kontekście wymienił m.in. problem współpracy energetycznej. "Ta kwestia to nasz wspólny interes. Chodzi m.in. o dywersyfikację oraz wykorzystanie alternatywnych, czystych źródeł energii. Wiąże się to z dotykającymi nas wszystkich zmianami klimatycznymi" - powiedział.(PAP)
mic/ umw/ pdo/ ura/ jbr/
