Marcin Kurek, autor poematu "Oleander", odebrał w sobotę Nagrodę im. Kościelskich nazywaną "polskim Noblem dla pisarzy przed czterdziestką". "To poemat o truciźnie, którą przynosi literatura" - powiedział PAP jeden z członków jury prof. Jerzy Jarzębski.
"To dla mnie rzecz niezwykle cenna, niezwykle ważna. To jest chyba najpiękniejsza, najwspanialsza nagroda literacka przyznawana w Polsce od prawie 50 lat. Jeżeli spojrzy się na listę laureatów, to kręci się w głowie z wrażenia" - powiedział PAP Kurek. "W żadnym razie nie spodziewałem się tej nagrody. Zdobywam ją rzutem na taśmę w pewnym sensie, bo w przyszłym roku kończę 40 lat, a ta nagroda przyznawana jest przecież do czterdziestki" - dodał.
"+Oleander+ jest formą nietypową. To poemat liczący ponad 60 stron, co wiąże go z dawnymi tradycjami poetyckimi, choćby romantycznymi, mimo że jest napisany współczesnym językiem" - mówił laureat. Podkreślił też, że jego poemat nie jest trudny w lekturze. "W pierwszym czytaniu książka nie stawia oporu. Bardzo się cieszę, bo takie było moje zamierzenie, żeby różne znaczenia i złożoności tej książki wynikały z czego innego niż trudności językowe" - mówił Kurek.
Nagrodzony poemat - "Oleander" - ukazał się nakładem Zeszytów Literackich. "Ten wielopoziomowy, bogaty stylistycznie utwór porusza w jednym błysku pamięci, w metafizycznej perspektywie wiele tematów: przyjaźnie, podróże, momenty radości życia. Wszystko to napisane oszczędnym, precyzyjnym, nowoczesnym stylem pełnym odwołań do wielkich duchów literatury" - napisało jury w uzasadnieniu swojej decyzji.
"Będzie tak samo: dwie topole, lichy/ rdest i żywotnik przy murze, skrzypiąca/ furtka, rdza. Jak to się stało,/ jak doszło do tego, że leżę teraz/ martwy na podłodze? Martwy?" - tak rozpoczyna się "Oleander".
"To jest poemat o śmierci, ale o takiej śmierci, która jest jednocześnie rzeczywista i literacka. Jest o śmierci czy truciźnie, którą przynosi literatura" - powiedział PAP jeden z członków jury, historyk i krytyk literacki prof. Jerzy Jarzębski. "Uznaliśmy, że ten poemat jest bardzo oryginalny, że łączy w sobie bardzo ważne spojrzenie na kulturę polską w zderzeniu z kulturą europejską, śródziemnomorską. W dużej mierze jest to też poemat autoironiczny, co nadaje mu trochę takiej soli attyckiej, takiego poczucia, że obcujemy z czymś szalenie ważnym w kulturze, a jednocześnie sami jesteśmy trochę śmieszni, trochę nie na miarę tego, co nam się przydarza. To jest bardzo gombrowiczowskie i właściwie nie bez kozery ważna część poematu jest związana z francuską miejscowością Vence, gdzie Gombrowicz mieszkał i zmarł" - mówił literaturoznawca.
Marcin Kurek urodzony w 1970 r. jest iberystą i tłumaczem, wykładowcą Uniwersytetu Wrocławskiego. Debiutował arkuszem "Monolog wewnętrzny" (1997). Wydał dwa tomy przekładów poetyckich: "62 wiersze" Joana Brossy (zdobywając za to Nagrodę "Literatury na świecie") i "Warunki oświetlenia" Emmanuela Hocquarda. Mieszka we Wrocławiu.
Fundacja Kościelskich powstała w 1959 r., dzięki Monice Kościelskiej, która część swojego majątku przeznaczyła na nagrody dla utalentowanych literatów. Warunkiem jest nie tylko wartość literacka dzieł, ale także wiek laureata, stąd określenie nagrody Kościelskich jako "polskiego Nobla dla pisarzy przed czterdziestką".
W jury nagrody Kościelski zasiadali m.in.: Ewa Bieńkowska, Włodzimierz Bolecki, Jerzy Jarzębski, Zygmunt Marzys, Francois Rosset, Jacek Sygnarski, Tomasz Różycki, Ewa Zając i Jan Zieliński.
Po raz pierwszy Nagrodę Kościelskich wręczono w 1962 r. Do grona laureatów nagrody należą najwybitniejsi polscy prozaicy, poeci i krytycy literaccy. Są wśród nich: Sławomir Mrożek, Zbigniew Herbert, Zygmunt Kubiak, Gustaw Herling-Grudziński, Stanisław Barańczak, Adam Michnik, Andrzej Stasiuk, Olga Tokarczuk. W 2009 r. otrzymał ją poeta Tadeusz Dąbrowski.
W sobotę, 9 października, w dniu przyznania prestiżowej Nagrody Kościelskich, w Studiu Muzycznym Polskiego Radia im. Agnieszki Osieckiej odbędzie się "Wielkie Nocne Czytanie" z udziałem zwycięzcy 2010 - Marcina Kurka oraz laureatów Nagrody Kościelskich z poprzednich lat: Stefana Chwina, Tadeusza Dąbrowskiego, Jacka Dehnela, Pawła Huelle, Ryszarda Krynickiego oraz Adama Wiedemanna.(PAP)
nno/ aszw/ abe/
