Sto lat temu Muzeum w należącym wówczas do Niemiec Bytomiu po raz pierwszy zaprezentowało publiczności swoje zbiory. Współczesne Muzeum Górnośląskie uczciło jubileusz wystawą, przenoszącą widzów w czasy tworzenia się placówki. Będzie można oglądać ją do połowy października.
Obecne Muzeum Górnośląskie zostało powołane w 1910 r. przez Bytomskie Towarzystwo Muzealno-Historyczne; nosiło wówczas nazwę Museum in Buethen O.S. Pierwszą wystawę otwarto w 1911 r. W rocznicę tego wydarzenia pracownicy wszystkich działów Muzeum Górnośląskiego sięgnęli do zakamarków swoich magazynów, wydobywając z nich niezwykłe rzeczy.
Niektóre eksponaty, pozyskane w początkach istnienia placówki, po raz pierwszy zostaną pokazane współczesnej publiczności. Te pierwsze nabytki najczęściej pochodziły z darów lub zostały kupione od prywatnych kolekcjonerów, m.in. Hansa Bimlera, Simona Machy czy Eberharda Dreschera.
Zgromadzone pamiątki dobrze oddają charakter placówki sprzed stu lat. Jej celem - jak napisano w statucie Towarzystwa Muzealno-Historycznego - było "gromadzenie rzeczy dawnych, zabytków przyrody, przedmiotów, dzieł sztuki i przemysłu, dokumentów i książek związanych z Górnym Śląskiem, a szczególnie z miastem Bytom, oraz przechowywanie ich i udostępnianie".
W powojennej historii muzeum, znanego już wówczas pod nazwą Muzeum Górnośląskiego - ważnym wydarzeniem było przyjęcie w 1958 r. daru generała Józefa Zająca (1891-1963). Ten dowódca 23. Dywizji Piechoty w Katowicach (w latach 1926-1936), po II wojnie światowej przebywał na emigracji w Szkocji, gdzie wraz z żoną przez 12 lat kolekcjonował europejskie obrazy i grafiki z XVI-XIX wieku. 108 obrazów oraz prawie 2 tys. grafik generał podarował "Narodowi Polskiemu, w szczególności społeczeństwu śląskiemu", przekazując je bytomskiej placówce.
Stulecie muzeum jest także okazją do zobaczenia grafik z kolekcji gen. Józefa Zająca, podarowanej bytomskiej placówce ponad 50 lat temu. Wśród zgromadzonych przez gen. Zająca dzieł są m.in. ryciny reprezentujące szkołę włoską, niemiecką, niderlandzką, holenderską, francuską i angielską. Wiele z nich to ryciny zaliczane do szczególnie rzadkich i poszukiwanych. Wśród autorów prezentowanych w Bytomiu prac są m.in. Albrecht Duerer, Jaques Callot, Jacob Ruisdael, Francesco Bartolozzi czy Charles Francois Daubigny.
W latach 50. ubiegłego wieku dar sanacyjnego generała wzbudził zakłopotanie PRL-owskich władz Polski; sprawy kolekcji przez wiele lat nie nagłaśniano. Generał zaznaczył w akcie darowizny, że z chwilą powstania placówki muzealnej w Katowicach, podarowane obrazy i grafiki powinny zostać tam przeniesione. Niewykluczone, że gdy w 2013 r. gotowa będzie nowa siedziba katowickiego Muzeum Śląskiego, sprawa miejsca eksponowania kolekcji zostanie ponownie podjęta.
Dziś Muzeum Górnośląskie w Bytomiu należy do największych tego typu placówek w regionie. W jego skład wchodzą działy: archeologii, etnografii, historii, przyrody, sztuki, a także działy edukacyjno-promocyjny i wydawniczy. Placówka prowadzi własną działalność wystawienniczą, badawczą oraz przygotowuje liczne publikacje.(PAP)
mab/ ls/
