Interaktywny ośrodek edukacyjno-muzealny Świętokrzyski Sztetl powstanie w budynku zabytkowej synagogi w Chmielniku (Świętokrzyskie). Nowocześnie zaaranżowane wnętrze obiektu będzie nawiązywało do przedwojennego sztetla - miasteczka żydowskiego.
W lutym zostanie rozpisany przetarg na realizację przedsięwzięcia.
Jak powiedział PAP burmistrz Chmielnika, Jarosław Zatorski, muzeum ma w sposób narracyjny przybliżać zwiedzającym dzieje wspólnego życia Polaków i Żydów nie tylko w Chmielniku, ale także na terenie innych miejscowości przedwojennego województwa kieleckiego. "Chcemy się skupić na pozytywnej stronie wspólnego życia dwóch narodów. Mam nadzieję, że ten projekt ożywi nasze miasteczko - opowiadając o przeszłości, jest bowiem inwestycją w teraźniejszość i przyszłość jego mieszkańców" - podkreślił burmistrz.
Odwiedzający placówkę poznają poszczególne etapy historii świętokrzyskiego sztetla: pojawienie się Żydów w Chmielniku i w regionie, okres 20-lecia międzywojennego, lata holokaustu, czasy po II wojnie światowej i dzień dzisiejszy. Zostaną zaprezentowane listy i fotografie sprzed 1939 r., które przechowali mieszkańcy miasta. Placówka przybliży także architekturę i historię synagog z pobliskich sztetli: Działoszyc, Pińczowa i Chęcin.
W centralnym miejscu dawnej sali modlitw stanie wykonana ze szkła rekonstrukcja XVII-wiecznej bimy - namiotu do wykładania i czytania Tory. W górnej części budynku powstanie sala kinowo-konferencyjna.
Realizacja projektu będzie kosztowała ok. 7 mln zł. Na ten cel gmina otrzymała 4 mln zł wsparcia ze środków unijnych, w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego. Milion złotych w ramach dotacji przekazało Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Z innych projektów unijnych samorząd pozyskał środki na rewitalizację ulic przylegających do synagogi.
Ośrodek ma być gotowy w czerwcu 2012 r. Otwarcie zaplanowano w ramach Dni Kultury Żydowskiej, które wówczas będą się odbywały po raz 10. Doroczna impreza organizowana jest przez Chmielnickie Stowarzyszenie Kulturalne i miejscowy samorząd.
Burmistrz chce zorganizować w przyszłości w mieście - we współpracy z kieleckim Uniwersytetem Humanistyczno-Przyrodniczym im. Jana Kochanowskiego - ośrodek badań nad społecznością żydowską dawnej Kielecczyzny.
Koncepcję zagospodarowania dawnej synagogi przygotowała firma Nizio Design International. Studio projektowe założył w 2002 r. architekt wnętrz i rzeźbiarz Mirosław Nizio, który przez kilkanaście lat pracował jako projektant w Nowym Jorku. Potem zrealizował m.in. projekt ekspozycji Muzeum Powstania Warszawskiego.
Pierwsi Żydzi przybyli do Chmielnika pod koniec XVI wieku. Synagoga wzniesiona w 1630 r. była trzecią pod względem wielkości na Kielecczyźnie. Ludność pochodzenia żydowskiego stanowiła w 20-leciu międzywojennym 80 proc. liczącej około 8 tys. osób społeczności Chmielnika. W 1941 r. Niemcy zamknęli wszystkich Żydów w getcie. Potem ich wywieźli i zamordowali. (PAP)
ban/ hes/ mlu/
