Jak układało się polsko-żydowskie sąsiedztwo, jak funkcjonowały sztetle, jak wyglądała codzienność w miasteczkach zamieszkiwanych przez Polaków i Żydów - te m.in. tematy mają poruszyć uczniowie gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych w konkursie "Nasi sąsiedzi Żydzi".
Konkurs jest organizowany przez powstający w Chmielniku (Świętokrzyskie) Ośrodek Edukacyjno-Muzealny Świętokrzyski Sztetl.
Prace mają mieć charakter spisanego wywiadu z osobą lub osobami pamiętającymi czasy przedwojenne. Do wybuchu II wojny światowej w wielu miastach obecnego województwa świętokrzyskiego ludność żydowska często stanowiła ponad połowę mieszkańców.
"To niekoniecznie mają być laurki, lecz relacje z często nieznanych historii, które składają się na obraz przedwojennych miasteczek Kielecczyzny" - powiedziała PAP dyrektorka Ośrodka Edukacyjno-Muzealnego Świętokrzyski Sztetl Agnieszka Dziarmaga.
"Celem konkursu jest zainteresowanie uczniów historią regionalną, dotyczącą życia Polaków i Żydów w dawnych miasteczkach, zamieszkanych przez oba narody, tworzące ich obyczajowość, kulturę, gospodarkę. Prace konkursowe mogą dotyczyć różnych zagadnień związanych z życiem codziennym, kulturą, aktywnością społeczno-gospodarczą mieszkańców dawnych sztetli" - wyjaśniła Dziarmaga.
Organizatorzy chcą, by konkurs miał charakter cykliczny, a prace stanowiły cenne źródło dla zrozumienia polsko-żydowskiego sąsiedztwa, któremu kres położyła II wojna. Najlepsze prace będą wykorzystane przez Świętokrzyski Sztetl w celach dydaktycznych; jeden egzemplarz zostanie także przekazany do Archiwum Państwowego.
Nadzór merytoryczny i opiekę naukową nad konkursem zapewnia Instytut Historii Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach oraz Kuratorium Oświaty w Kielcach, w organizację konkursu włączyli się również studenci z Koła Naukowego "Judaica".
Wyniki konkursu zostaną ogłoszone w czerwcu podczas otwarcia Ośrodka Edukacyjno-Muzealnego Świętokrzyski Sztetl w Chmielniku.
Świętokrzyski Sztetl to powstający w Chmielniku nowoczesny ośrodek edukacyjno-muzealny, który ma być dostępny dla wszystkich zainteresowanych kulturą, tradycją i historią Żydów na Kielecczyźnie. Ma być gotowy w połowie 2013 roku. Jego koszt wyniesie 8 mln zł.
Według zapewnień władz samorządowych Chmielnika, obiekt ma być wyjątkowy w skali kraju. To autorski projekt firmy architektonicznej Mirosława Nizio - współtwórcy m.in. koncepcji Muzeum Powstania Warszawskiego. "Poprzez nowoczesną multimedialną ekspozycję i nagromadzenie tradycyjnych pamiątek, wizyta w muzeum ma być wycieczką lub spacerem po przedwojennym żydowskim miasteczku (sztetlu), z jego odgłosami i specyficzną atmosferą miejsca, w którym zgodnie żyli obok siebie od stuleci Polacy i Żydzi, i którego nigdzie już w Polsce nie ma" - czytamy w opisie projektu.
Chmielnik był zasiedlany przez Żydów od XVII wieku. Prawdopodobnie w drugiej połowie XVII wieku istniała już w mieście synagoga - trzecia pod względem wielkości na Kielecczyźnie. Do II wojny światowej Chmielnik był jednym z większych sztetli regionu, zamieszkanym w większości (80 proc.) przez ludność żydowską. Położony w południowej części powiatu kieleckiego Chmielnik liczy obecnie ok. 4 tys. mieszkańców. (PAP)
mjk/ hes/ jbr/
