Pochodząca z epoki kamienia laska magiczna, złota bransoleta z Siedmiogrodu i przęślica bursztynowa wykonana w okresie rzymskim - to niektóre z eksponatów przygotowywanej przez Muzeum Narodowe w Szczecinie wystawy "Zaginione - Ocalone. Szczecińska kolekcja starożytności pomorskich".
Jak powiedział w czwartek kurator wystawy Krzysztof Kowalski z Muzeum Narodowego w Szczecinie, na wystawie pokazana zostanie ponad 70 zabytków. Najstarsze z nich datowane są na środkową epokę kamienia, czyli pochodzą sprzed nawet 10 tys. lat aż po okres wczesnego średniowiecza, czyli do X-XI w. Zabytki prezentowane na wystawie zostały znalezione w polskiej części przedwojennej, niemieckiej prowincji pomorskiej.
Kowalski dodał, jednym z najstarszych zabytków, który będzie pokazany na to tzw. laska magiczna nazywana również berłem wodzowskim. Jest to przedmiot wykonany z poroża z przedstawieniem figuralnym postaci ludzkiej. Przedmiot pochodzi ze środkowej epoki kamienia, został wykonany 10 - 8 tys. lat temu. Jest to jeden z dwóch zabytków tego typu odnalezionych w prowincji pomorskiej.
Pokazana zostanie również złota bransoleta pochodząca z wczesnej epoki żelaza wykonana w Siedmiogrodzie - dodał Kowalski. Jego zdaniem, jest to bardzo rzadkie znalezisko a na terenach Pomorza to "niezmierna rzadkość". Takie przedmioty znajdowane były zazwyczaj w bogatych pochówkach.
Okres rzymski na wystawie będzie reprezentowany m.in. przez przęślicę bursztynową, czyli element związany z tkactwem. Jest to znalezisko grobowe z okolic Lęborka.
Eksponaty na wystawie stanowią najstarszą część szczecińskiej kolekcji starożytności pomorskich. Była ona gromadzona w Szczecinie od pierwszej połowy XIX w. aż po pierwszą połowę lat czterdziestych XX w. Na ekspozycji zaprezentowane zostaną te spośród pomorskich zabytków archeologicznych, które odbyły najdłuższą drogę, zanim po wielu latach trafiły ponownie do Szczecina.
Początki tworzenia regionalnej kolekcji archeologicznej sięgają lat dwudziestych XIX w. Przez kilkadziesiąt lat zbiory były przechowywane w szczecińskim Zamku Książąt Pomorskich. W 1912 r. umieszczono je w nowo wybudowanym wówczas gmachu muzealnym przy Wałach Chrobrego. Po dwunastu latach kolekcja zasiliła tworzone w mieście muzeum gromadzące zbiory regionalne kultury dawnej.
Podczas drugiej wojny światowej, w związku z zagrożeniem atakami lotniczymi, najcenniejsze zabytki - wśród nich eksponaty archeologiczne - zostały ewakuowane i zabezpieczone w kilkudziesięciu miejscach na obszarze całej ówczesnej prowincji Pomorze. Dopiero w latach sześćdziesiątych XX w. dotarły do szczecińskich muzealników informacje, iż część zabytków archeologicznych ocalała z zawieruchy wojennej i znajduje się w muzeum w niemieckim Stralsundzie.
Rozpoczęły się wtedy starania o dokonanie ich wymiany, w ramach której strona polska przekazać miała przedwojenne zbiory szczecińskie z odkryć archeologicznych w obecnych granicach Niemiec, a strona niemiecka znaleziska z terytorium w aktualnych granicach Polski. Po wieloletnich staraniach oraz negocjacjach wymiana została zrealizowana w 2009 r.
Powstał wtedy pomysł ekspozycji czasowej poszerzonej o multimedialną prezentację umożliwiającą zapoznanie się z całą kolekcją, okolicznościami odkrycia poszczególnych zabytków ukazanych również na fotografiach oraz uporządkowanych chronologicznie i według miejsc pochodzenia. W takiej formie wystawa prezentowana będzie od 4 września br. do 24 lutego 2013 r. w Gmachu Głównym Muzeum Narodowego w Szczecinie. Później wystawa prezentowana będzie w kolejnych miastach Polski. (PAP)
res/ ls/
