Podczas 6. Europejskich Dni Rozwoju irańska laureatka pokojowego Nobla Szirin Ebadi wezwała w czwartek, by UE nie współpracowała z reżimami łamiącymi prawa człowieka, jak Iran. Polski noblista Lech Wałęsa apelował o nowe "struktury i programy" dla świata.
Na międzynarodowej konferencji w Centrum Nauki Kopernik w Warszawie irańska obrończyni praw człowieka, uhonorowana w 2003 roku pokojowym Noblem, apelowała do krajów UE, by nie utrzymywały "haniebnych stosunków handlowych z krajami niedemokratycznymi".
Podała przykład wykorzystywania przez irański wywiad oprogramowania szwedzkiej firmy Ericsson i satelitów wyprodukowanych przez francuską firmę telekomunikacyjną Eutelsat. Wyjaśniała, że produkty te pozwalają w Iranie na nasilenie cenzury i ustalanie miejsca pobytów opozycjonistów. "Wielu naszych działaczy politycznych jest za kratkami za sprawą oprogramowania firmy Ericsson" - tłumaczyła.
"Wzywam was, proszę, abyście nie pozwolili reżimowi na kontynuowanie gnębienia niewinnych ludzi - apelowała Ebadi. - Jeśli wierzycie w prawa człowieka, a wierzę, że tak jest, nie przyjmujcie brudnych pieniędzy dyktatorów". Przypomniała, że gdy były libijski przywódca Muammar Kadafi został obalony, stało się jasne, jak dużo pieniędzy miał w europejskich bankach. "Dlaczego nadal przyjmujecie te brudne pieniądze?" - pytała Ebadi.
Były prezydent Lech Wałęsa apelował, by przywódcy naszych czasów zbudowali nowe "struktury i programy", które będą odpowiedzią na współczesne wyzwania globalizacji i rozwoju technologii. "Robimy za mało jak na epokę, w której przyszło nam żyć" - ocenił.
Wezwał do odpowiedzi na trzy zasadnicze pytania: o nowy system gospodarczy, o model demokracji i o wartości, na jakich zbudowany będzie świat. "Ten kapitalizm, który dziś obowiązuje - w żadnym wypadku! Oczywiście gospodarka wolnorynkowa, oczywiście własność prywatna, ale nie takie niesprawiedliwości, nie takie krzywdy. Technologia i intelekt mas pracujących nie pozwolą na to!" - powiedział Wałęsa. Przyznał, że on sam odpowiedzi na te trzy zasadnicze pytania nie zna.
Otwierając konferencję wiceminister spraw zagranicznych Krzysztof Stanowski zaznaczył, że podstawą współpracy między UE a krajami partnerskimi są "solidarność, demokracja, prawa człowieka i rządy prawa".
Polska jest gospodarzem Europejskich Dni Rozwoju (EDR) jako pierwszy nowy kraj UE. "Jako kraj, który przeszedł od systemu autorytarnego do demokratycznego, kraj, który przeszedł od statusu biorcy pomocy do dawcy, zachęcamy do zastanowienia się nad ważnymi relacjami pomiędzy demokracją a rozwojem. Kluczem do powodzenia EDR jest wzajemne zrozumienie i poczucie wspólnoty celów" - powiedział Stanowski.
EDR to ostatnie duże wydarzenie zorganizowane w ramach polskiego przewodnictwa w Radzie UE. Według unijnego komisarza ds. rozwoju Andrisa Piebalgsa "Polska jest świetnym miejscem, jeżeli chodzi o mówienie o wolności, demokracji i prawach człowieka". Dodał, że właśnie te wartości będą stanowić "serce nowej polityki (unijnej) dla potrzeb przyszłego rozwoju".
"Arabska wiosna potwierdziła potrzebę stworzenia i wprowadzenia w życie nowych polityk rozwojowych, byśmy byli w stanie lepiej odpowiadać na wyzwania współczesnego, szybko zmieniającego się świata" - zauważył Piebalgs.
W konferencji bierze udział ok. 500 gości: poza noblistami głowy państw, szefowie rządów i ministrowie, przedstawiciele europejskich instytucji i organizacji zaangażowanych w politykę rozwojową. Celem dwudniowej konferencji jest promowanie współpracy rozwojowej i zwiększanie świadomości społecznej na temat wspierania rozwoju krajów potrzebujących pomocy.
EDR organizowane są od 2006 roku w drugiej połowie każdego roku kalendarzowego przez rotacyjną prezydencję we współpracy z Komisją Europejską. (PAP)
jhp/ cyk/ kot/ jra/
