Polska przejęła w regionie przywódczą rolę w zakresie promowania demokracji, przekazując innym krajom doświadczenia ze swej ponad 20-letniej transformacji ustrojowej - ocenił Tomicah Tillemann, doradca sekretarza stanu USA podczas wizyty w Warszawie.
"Polsko-Amerykański Dialog Strategiczny na rzecz Demokracji jest rzeczywiście wyjątkowy, ponieważ jedynie z Polską formalnie stworzyliśmy taką grupę" - podkreślił doradca sekretarza stanu USA ds. społeczeństwa obywatelskiego i wschodzących demokracji w środę wieczorem podczas przyjęcia u ambasadora USA w Warszawie.
Za kluczowe uznał to, aby takie kraje jak Polska, "której z powodzeniem udało się przejść przez transformację, dzieliły się własnymi doświadczeniami".
"Stany Zjednoczone nie mogą budować demokracji nigdzie indziej niż w samych Stanach. Polska tak samo. To, co możemy zrobić, to zaoferować nasze doświadczenia, zaprezentować odniesione korzyści, żeby wesprzeć społeczeństwa obywatelskie, które chcą zbudować silniejsze państwa i zapewnić lepszą przyszłość dla swych obywateli" - dodał.
Pytany przez PAP o praktyczny wymiar dwuletniej współpracy w ramach Dialogu Tillemann odpowiedział, że chodzi o "szeroki wachlarz inicjatyw, w tym m.in. współfinansowanie przez Polskę i USA kilku projektów, jak np. projekt na rzecz promocji lokalnych rządów w Mołdawii oraz dwa wspaniałe projekty dla białoruskiej opozycji, w tym medialny". Dyplomata nie chciał jednak ujawnić żadnych szczegółów. Dodał, że wszystkie te inicjatywy są finansowane przez USA i Polskę po połowie.
W czwartek Tillemann ma spotkać się m.in. z podsekretarzem stanu w polskim MSZ Jerzym Pomianowskim w ramach trzeciej rundy Dialogu na rzecz Demokracji. Jak podkreślił dyplomata w rozmowie z dziennikarzami, ta dwustronna inicjatywa "daje USA i Polsce możliwość uzgodnienia wysiłków na rzecz wspierania demokracji na świecie". Celem cyklicznych konsultacji jest współpraca i koordynacja projektów na rzecz promocji demokracji oraz wymiana opinii z organizacjami pozarządowymi na temat sytuacji w krajach, w których jest ona zagrożona. Dialog przyczynia się też do lepszej koordynacji współpracy między UE a USA w tym zakresie.
Tillemann powiedział PAP, że w czwartek odbędzie z wiceministrem Pomianowskim obszerne rozmowy na temat wschodniego i południowego sąsiedztwa. "Będziemy poruszać także sytuację w takich krajach jak Kirgistan czy Birma. Omówimy też mechanizmy, jakie stosujemy zarówno w relacjach dwustronnych, jak i wielostronnych w celu zwiększenia demokracji w świecie" - dodał.
Jako przykład kraju, który uczynił ostatnio największy postęp w demokratyzowaniu się, Amerykanin podał Mołdawię, z której przedstawicielami organizatorzy Dialogu rozmawiali już w środę. Tillemann zwrócił uwagę, że "ustanawianie nowej demokracji, a mamy od 1989 r. ok. 40 takich przypadków, to jedno z najtrudniejszych zadań".
Dyplomata odniósł się też do sytuacji na Białorusi, która według niego jest trudna. "Wciąż wzywamy tamtejszy rząd do zwolnienia więźniów politycznych, respektowania podstawowych praw człowieka, pozostawienia przestrzeni dla społeczeństwa obywatelskiego, dla niezależnych dziennikarzy. Uważamy, że kiedy ten czas nadejdzie, będziemy mogli mówić o znaczącym postępie na Białorusi. Niestety, na razie, za rządów obecnego reżimu, na to się nie zanosi" - ocenił.
Tillemann zapewnił ponadto, że "USA wraz z Polską i innymi partnerami z sąsiedztwa są zaangażowane w pomoc Ukrainie.
Pytany przez PAP o postęp procesu demokratyzacji w krajach arabskiej wiosny - Tunezji, Libii i Egipcie - odparł, że "dochodzenie do demokracji może być jak wyboista droga", a najlepszym tego przykładem są "bardzo ciężkie transformacje dokonane przez ostatnie 20 lat w krajach Europy Środkowej i Wschodniej". Doradca amerykańskiego sekretarza stanu dodał, że podczas rozmów, które przeprowadził w środę w Warszawie, przedstawiono mu informacje o projektach polskich organizacji pozarządowych w Egipcie, Tunezji oraz Birmie.
Tillemann przypomniał, że w niektórych krajach Afryki Północnej w ograniczonym stopniu mieliśmy do czynienia ze społeczeństwem obywatelskim oraz strukturami instytucjonalnymi, z którymi można by zacząć przemiany.
Współpraca między Polską a Stanami Zjednoczonymi w zakresie wspierania demokracji trwa intensywnie od kilku lat i stanowi jeden ze strategicznych filarów relacji dwustronnych. Polsko-Amerykański Dialog Strategiczny na rzecz Demokracji został zainicjowany 3 marca 2011 r. przez szefa polskiej dyplomacji Radosława Sikorskiego podczas spotkania w Waszyngtonie z ówczesną sekretarz stanu USA Hillary Clinton. Pierwsza sesja rozmów odbyła się 22 marca 2011 r. w Warszawie, zaś druga - 8 maja ub.r. w Waszyngtonie. (PAP)
cyk/ son/ bk/
