Przepis ustawy o Rzeczniku Praw Obywatelskich, który upoważnia marszałka Sejmu do nadania statutu dla biura RPO, jest niezgodny z konstytucją - orzekł we wtorek Trybunał Konstytucyjny. Parlament ma teraz rok na poprawę zakwestionowanego zapisu.
"Konstytucyjnie zadekretowana niezależność RPO zakazuje ustawodawcy ustanawiania takich więzów strukturalnych i funkcjonalnych, które mogłyby uzależnić Rzecznika od innych organów władzy publicznej" - uzasadnił swoje orzeczenie Trybunał.
Przepis ustawy o RPO głoszący, iż "zadania i organizację Biura określa statut, który nadaje marszałek Sejmu na wniosek Rzecznika" zaskarżył do Trybunału w ubiegłym roku poprzedni RPO Janusz Kochanowski. Trybunał przyznał we wtorek, iż przepis ten stoi w sprzeczności m.in. z zapisem konstytucji mówiącym, że "Rzecznik Praw Obywatelskich jest w swojej działalności niezawisły, niezależny od innych organów państwowych i odpowiada jedynie przed Sejmem na zasadach określonych w ustawie".
W ocenie TK, RPO "w żadnym wypadku nie jest jednostką organizacyjnie podległą Sejmowi ani jego marszałkowi". "Skoro Sejm nie stoi na pozycji nadrzędnej wobec Rzecznika, to tym bardziej na pozycji takiej nie stoi organ wewnętrzny Sejmu, czyli marszałek" - dowodził Trybunał.
Zakwestionowany przepis utraci moc obowiązującą po upływie roku od ogłoszenia orzeczenia TK w Dzienniku Ustaw. Przez ten czas ustawa o RPO powinna być znowelizowana. Jak wskazał TK, utrata mocy przez przepis bezpośrednio w momencie ogłoszenia wyroku "oznaczałaby natychmiastowe usunięcie z systemu prawnego podstawy prawnej nie tylko wydania nowego statutu i jego nowelizacji, ale, co ważniejsze, utratę mocy przez obowiązujący statut biura RPO, będący organizacyjnym fundamentem jego funkcjonowania".
Statut biura RPO jest aktem normatywnym o charakterze wewnętrznym. Zawiera normy odnoszące się do struktury biura RPO, zasad jego funkcjonowania, zakresu właściwości poszczególnych komórek oraz obowiązków i uprawnień pracowników na określonych stanowiskach służbowych. (PAP)
mja/ itm/ gma/
