Finlandia ma prawo zażądać od osoby, która zmieniła płeć i chce zapisania tej zmiany w dokumentach, by najpierw przekształciła zawarty wcześniej związek małżeński w związek partnerski - orzekł we wtorek Europejski Trybunał Praw Człowieka.
Trybunał uznał, że wprowadzając wymóg przekształcenia małżeństwa w związek partnerski - jako warunek zmiany płci w urzędowych dokumentach, np. w paszporcie - Finlandia nie naruszyła europejskiej konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności.
Sprawa rozpatrywana przez Europejski Trybunał Praw Człowieka dotyczyła mieszkanki Helsinek, która niegdyś była mężczyzną, ale w 2009 r. przeszła operację zmiany płci. Po tej zmianie Finka zmieniła imię i chciała dostać nowy numer identyfikacyjny, który w paszporcie wskazywałby na jej nową płeć. Okazało się jednak, że jest to możliwe tylko pod warunkiem, że jej wcześniejsze małżeństwo, zawarte w 1996 r., zostanie przekształcone ze związku małżeńskiego w związek partnerski. Na to jednak nie zgodziła się żona Finki.
Finka również nie miała zamiaru przekształcania zawartego przez laty małżeństwa w związek partnerski i dlatego złożyła w 2007 r. skargę do sądu na decyzję helsińskich władz. Argumentowała, że rozwód były sprzeczny z jej przekonaniami religijnymi, jak i światopoglądem małżonki, a także zaszkodziłby ich wspólnemu dziecku. Finka uważała również, że jeśli małżeństwo zostanie przekształcone w związek partnerski, to ona sama nie będzie mogła już być, w sensie prawnym, ojcem dziecka.
Sąd odrzucił jej skargę, podobnie uczynił fiński Naczelny Sąd Administracyjny. W rezultacie Finka wniosła skargę do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Zarzuciła w niej fińskim władzom, że naruszyły europejską konwencję o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności. Konkretnie - że naruszyły art. 8 gwarantujący prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego, art. 12 zapewniający prawo do zawarcia małżeństwa oraz art. 14 zakazujący dyskryminacji.
We wtorek ETPC orzekł, że żaden z tych przepisów nie został naruszony. Trybunał uznał, że w sprawie tej doszło do kolizji dwóch praw: prawa skarżącej do poszanowania jej życia prywatnego oraz prawa państwa do zachowania tradycyjnej instytucji małżeństwa. Pozostawienie bez zmian związku małżeńskiego obu kobiet, przy jednoczesnym urzędowym potwierdzeniu zmiany płci, oznaczałoby uznanie przez Finlandię małżeństwa homoseksualnego, a tego prawo fińskie nie przewiduje - podkreślił ETPC.
Trybunał przyznał rację skarżącej, że błędny numer identyfikacyjny, nadal wskazujący, że jest osobą płci męskiej, stwarza dla niej pewne niedogodności. Zwrócił jednak uwagę na to, że skarżąca może zmienić ten stan rzeczy - może, za zgodą swojej małżonki, przekształcić dotychczasowy związek małżeński w związek partnerski. W razie braku takiej zgody, może zażądać rozwodu.
Trybunał uznał też, że przekształcenie małżeństwa w związek partnerski nie będzie szkodzić ich wspólnemu dziecku.
Przypomniał, że art. 12 europejskiej konwencji zapewnia podstawowe prawo mężczyzny i kobiety do zawarcia małżeństwa oraz założenia rodziny. I chociaż niektóre państwa rozszerzyły pojęcie małżeństwa na partnerów tej samej płci, to jednak - jak stwierdził Trybunał - nie ma to wpływu na wykładnię fundamentalnego prawa zapisanego w europejskiej konwencji z 1950 r.
Wyrok ETPC nie jest ostateczny (sygn. 37359/09). Każdej ze stron przysługuje odwołanie do Wielkiej Izby Trybunału.
Katarzyna Jędrzejewska (PAP)
kjed/ fit/ ro/
