Trybunał Obrachunkowy UE ocenił, że cztery skontrolowane agencje UE, m.in. Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności, nie zarządzają należycie sytuacjami konfliktu interesów, tymczasem decyzje tych agencji mają wpływ na bezpieczeństwo i zdrowie konsumentów.
Kontrole w agencjach były przeprowadzone w ubiegłym roku; raport przedstawiono w czwartek w Brukseli. Według audytorów, najgorsza sytuacja jest w Europejskiej Agencji Bezpieczeństwa Lotniczego (EASA), która nie przeciwdziała adekwatnie konfliktom interesów ani wśród pracowników, ani ekspertów, jak również w zarządzie i izbie odwoławczej.
Podstawowe zastrzeżenie Trybunału dotyczy tego, że pracownicy lub eksperci wszystkich agencji nie są odpowiednio sprawdzani przed mianowaniem. Podczas konferencji prasowej odpowiedzialny za raport Trybunału Igors Ludborzs podał przykład Europejskiej Agencji Chemikaliów (ECHA), która nawet nie otworzyła kilku kopert z deklaracjami pracowników o konflikcie interesów. I tak np. w jednej z nich pracownik wysokiego szczebla uprzedził, że wynajmuje mieszkanie firmie, która składa wiele wniosków do Agencji.
ECHA zajmuje się m.in. rejestracją chemikaliów (zgodnie z głośnymi przepisami REACH).
Największy jednak niepokój w Brukseli budzi Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA), który określa standardy w zakresie bezpieczeństwa żywności i m.in. wydaje opinie ws. GMO. Ludborzs podał przykład panelu naukowego w EFSA, który zajmuje się dopuszczalnymi poziomami substancji toksycznych w żywności w tym m.in. różnego rodzaju dodatków. "Większość członków tego panelu było zwolennikami koncepcji (poprzez uprzednie publikacje, udział w warsztatach i grupach eksperckich), która była przedmiotem analizy tego samego panelu" - czytamy w raporcie.
Ludborzs zastrzegł, że Trybunał Obrachunkowy nie ma uprawnień śledczych, wydał jedynie rekomendacje, których wdrażanie sprawdzi za kilka lat. Jak powiedział PAP po konferencji, śledztwo takie może, "jeśli zechce", podjąć Europejski Urząd ds. Przeciwdziałania Nadużyciom (OLAF), sprawą może też zainteresować się Komisja Europejska.
Kontrola unijnych audytorów była skutkiem apeli głównie Parlamentu Europejskiego.
W maju br. ze względu na konflikt interesów oraz budzące wątpliwości zamówienia, PE przełożył decyzję o absolutorium budżetowym dla trzech unijnych agencji m.in. EFSA. Doszukano się konfliktu interesów m.in. w przypadku członka rady zarządzającej tej agencji Jirziego Rupricha, który jest jednocześnie członkiem komitetu naukowego czeskiego Danone Institute, oraz w przypadku byłej szefowej zarządu EFSA Diany Banati. Nie wspomniała ona w swojej deklaracji, że zasiadała w zarządzie fundacji ILSI-Europe ustanowionej przez przemysł spożywczy. Ponadto wątpliwość europosłów budzi niezależność osób odpowiedzialnych w agencji za sprawy GMO.
EFSA w reakcji na czwartkowy raport Trybunału Obrachunkowego wydała oświadczenie, w którym zapewniła, że stosuje "jedne z najbardziej zaawansowanych polityk i procedur w zakresie deklarowania, oceny i zarządzania potencjalnymi konfliktami interesów". Dodała, że już wdrożyła kilka rekomendacji Trybunału oraz zapewniła, że dokładnie przeanalizuje wszystkie pozostałe.
Poza EASA, ECHA i EFSA, Trybunał skontrolował też Europejską Agencję Leków (EMA).
Z Brukseli Julita Żylińska (PAP)
jzi/ kot/
