Turecka prokuratura wydała w czwartek nakazy aresztowania kilkudziesięciu byłych oficerów oskarżonych o zmuszenie w 1997 roku ówczesnego premiera islamisty Necmettina Erbakana do ustąpienia z urzędu.
Obecny rząd Turcji, mający islamskie korzenie, stara się zmniejszyć wpływy armii w kraju.
Policja przeszukała mieszkania byłych oficerów, w tym szefa misji pokojowej ONZ w Somalii w 1993 roku, emerytowanego generała Cevika Bira, oraz trzech innych generałów. Bir - jak pisze Associated Press - uznawany był za jednego z najbardziej zdecydowanych krytyków radykalnego islamu.
Turecka armia przypisuje sobie rolę strażnika laickiego charakteru państwa - wyjaśnia agencja AP. W latach 1960-80 dokonała w kraju trzech zamachów stanu, a w 1997 roku zmusiła do ustąpienia pierwszy rząd o proweniencji islamskiej.
BBC określa nakaz zatrzymania Bira i innych wojskowych "kolejną akcją (rządu) przeciw armii". Associatede Press przypomina, że gabinet premiera Recepa Tayyipa Erdogana stara się zmniejszyć wpływy sił zbrojnych.
Byli oficerowie, których zatrzymania zażądała prokuratura oskarżeni są o to, że zmusili w 1997 roku Erbakana do rezygnacji, ponieważ - jak pisze AP - zmierzał do znacznego zwiększenia roli islamu w muzułmańskim, ale oficjalnie laickim kraju. Gabinet Erbakana upadł, zaś akcję oficerów, która wymusiła na nim zrzeczenie się urzędu nazwano "postmodernistycznym puczem" - przypomina BBC.
Szef tureckiej dyplomacji Ahmet Davutoglu powiedział, że postępowanie wobec byłych oficerów ma zapobiec w przyszłości wojskowym zamachom stanu.
W minioną środę rozpoczął się w Ankarze proces autorów zamachu stanu w Turcji w 1980 roku. Były prezydent Kenan Evren - symbol epoki, gdy wojsko dominowało w tureckiej polityce, i były dowódca sił powietrznych Tahsin Sahinkaya są oskarżeni o zdradę stanu.
W wyniku puczu z 12 września 1980 roku ówczesny szef Sztabu Generalnego generał Evren stanął na czele Rady Bezpieczeństwa Narodowego.
Evren, który w latach 1982-89 był prezydentem Turcji, uważa, że przewrót zakończył lata konfliktów pomiędzy lewicowymi i prawicowymi ugrupowaniami politycznymi, w wyniku których zginęło ok. 5 tysięcy ludzi. Przywódcy puczu obawiali się też wzrostu wpływów islamu po rewolucji w Iranie.
Świeccy konserwatyści w kręgach wojskowych i cywilnych twierdzą, że ograniczając rolę wojska, reformując sądownictwo i zmieniając konstytucję rząd Erdogana dąży do wprowadzenia ustroju islamskiego.
Postawienie Evrena przed sądem umożliwiło referendum z 12 września 2010 roku. Wówczas Turcy, obok innych zmian w konstytucji, zgodzili się na zniesienie immunitetu, który dotąd przysługiwał przywódcom wojskowego przewrotu. (PAP)
fit/ ap/
11188388 int. arch.
