W Turcji zakończyło się głosowanie w referendum w sprawie reformy konstytucji, postrzeganym jako sprawdzian poparcia dla konserwatywnego rządu premiera Recepa Tayyipa Erdogana przed wyborami parlamentarnymi w 2011 roku.
Zdaniem premiera Erdogana, zreformowana konstytucja ograniczy wpływ armii na życie kraju oraz w większym stopniu będzie spełniać normy unijne, co może się stać przepustką dla Turcji do Unii Europejskiej.
Laicka opozycja uważa, że nowelizacja ma na celu umocnienie władzy rządzącej islamskiej Partii Sprawiedliwości i Rozwoju (AKP) przez zmniejszenie uprawnień sądów wyższych instancji, które w swych orzeczeniach często kontestują politykę rządu, a także ograniczenie wpływów armii, która uważa się za gwaranta laickości państwa.
Pakiet zmian obejmuje 26 obszarów, w tym dotyczących wojska, kwestii równości, prywatności, pracy, działalności parlamentu, Trybunału Konstytucyjnego i wymiaru sprawiedliwości.
Proponowana reforma daje wojskowym możliwość odwołania się od decyzji zwolnienia z armii, definiuje na nowo jurysdykcję sądów wojskowych, dając więcej uprawnień sądom cywilnym przy orzekaniu w sprawach członków personelu wojskowego, którym postawiono zarzuty przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu narodowemu czy zamachu stanu.
Referendum nieprzypadkowo zaplanowano na 12 września, czyli w 30. rocznicę wojskowego zamachu stanu z 1980 roku. Wśród zmian jest m.in. zapis o zniesieniu immunitetu wobec autorów tego puczu. Pozwoli to na osądzenie puczystów, chociaż niektórzy prawnicy twierdzą, że sprawa ta uległa przedawnieniu.
Reforma przewiduje zwiększenie z 11 do 17 liczby sędziów w Trybunale Konstytucyjnym i danie parlamentowi uprawnień do mianowania kilku z nich. Ma też wprowadzić prawo do indywidualnego odwołania się do Trybunału. Jeśli zostanie zaakceptowana, z 7 do 22 zwiększy się liczba członków Najwyższej Rady Sądowniczej, która nadzoruje mianowania sędziowskie w kraju, a sędziowie i prokuratorzy będą mieli możliwość odwołania się od decyzji o wydaleniu z zawodu.
Proponowane zmiany gwarantowałyby też deputowanym pozostanie w parlamencie w przypadku, gdy ich partia zostałaby rozwiązana na mocy orzeczenia sądu.
Poza tym głosujący w referendum mieli się zdeklarować, czy opowiadają się m.in. za: zwiększeniem równości płci, zakazem dyskryminacji dzieci, osób starszych, niepełnosprawnych i weteranów, czy uznają prawo do ochrony danych osobowych i czy chcą zezwolenia na członkostwo w więcej niż jednym związku zawodowym w miejscu pracy, prawa pracowników administracji publicznej i zatrudnionych w budżetówce do zbiorowych umów oraz wycofania zakazu organizowania strajków z pobudek politycznych.(PAP)
cyk/ kar/
7079680
