Żądanie Francji, by w razie presji migracyjnej kraje UE mogły zamknąć swe granice na okres do 30 dni, spotkało się w czwartek z chłodnym przyjęciem partnerów w UE, poza Niemcami. Zebrani w Luksemburgu ministrowie wskazywali na kontekst polityczny propozycji.
"Bawienie się sprawami swobodnego przepływu osób ze względu na bieżącą politykę jest bardzo niebezpieczne. Należy chronić tę szczególną wartość, jaką jest swobodny przepływ obywateli europejskich między krajami i jako ministrowie spraw wewnętrznych w naszych krajach ponosimy za to odpowiedzialność" - powiedział szef MSW Jacek Cichocki, który brał udział w spotkaniu przedstawicieli resortów spraw wewnętrznych i sprawiedliwości.
"Jeżeli mamy użyć jakiejś ciężkiej artylerii, jaką jest wprowadzenie kontroli, to w sytuacjach szczególnych, wyjątkowych, gdzie naprawdę są poważane zagrożenia i musi się to opierać o określone, bardzo zrozumiałe kryteria" - dodał Cichocki, zaznaczając, że w apelach Paryża widzi "wewnątrzkrajowy kontekst" polityczny, który "wyczuwało" także wielu innych ministrów. "Bardzo bliskie mi stanowisko w duchu odpowiedzialności przedstawiła Szwecja, wsparta później przez Czechy" - powiedział polski minister.
Szefowie MSW Francji i Niemiec ponowili w czwartek swoją propozycję, by kraje UE mogły same decydować o przywracaniu trwających do 30 dni kontroli na swoich granicach, także w przypadku presji migracyjnej. 17 kwietnia wysłali w tej sprawie list do duńskiej prezydencji. Choć czasowe przywracanie kontroli na wewnętrznych granicach Schengen jest możliwe już teraz, to tylko w wyjątkowych sytuacjach, takich jak zagrożenie porządku publicznego np. w czasie dużych imprez sportowych. Co więcej, KE proponuje, by kraje UE mogły samodzielnie zdecydować o kontrolach tylko na okres do pięciu dni; na ich przedłużenie potrzebna byłaby zgoda Brukseli.
"Każdy kraj członkowski ponosi odpowiedzialność za bezpieczeństwo swoich obywateli i powinien móc podejmować adekwatne środki, ale trzeba chronić takie decyzje przed bieżącym kontekstem politycznym" - podkreślił Cichocki. Dodał, że przywracanie kontroli na granicach musi być związane z "konkretnymi, zrozumiałymi społecznie zagrożeniami". "Wydaje mi się, że ten tryb, który istnieje teraz, i z którego miałem okazję skorzystać (na mistrzostwa Euro 2012 - PAP), wystarcza" - ocenił. Zarazem przyznał jednak, że rozumie postulat Niemiec, by kompetencje w podejmowaniu decyzji o czasowym przywracaniu kontroli pozostały "bardziej po stronie państw członkowskich".
Francuski minister spraw wewnętrznych Claude Gueant podtrzymał w czwartek zapowiedziany przez prezydenta Nicolasa Sarkozy'ego termin poprawy funkcjonowania Schengen. W marcu, w trakcie kampanii prezydenckiej, Sarkozy zagroził wyjściem Francji z Schengen, jeśli w ciągu roku nie będzie osiągnięty "znaczący postęp" w reformowaniu systemu. Kwietniowy list mówi m.in. o "mechanizmie kompensacyjnym w przypadku, gdy jakiś kraj nie spełni swoich zobowiązań w zakresie ochrony granic zewnętrznych UE". Zdaniem Cichockiego za apelami Paryża nie pójdą "zbyt radykalnie, czy zbyt szybko jakieś działania".
Do francuskich propozycji chłodno odniosła się też w czwartek belgijska wicepremier i minister spraw wewnętrznych Joelle Milquet.
"Uważam, że Schengen trzeba bronić i zapewnić, że decyzje podejmowane są wspólne, na poziomie europejskim" - mówiła z kolei, wchodząc na spotkanie ministrów unijna komisarz ds. wewnętrznych Cecilia Malmstroem.
Wcześniej francusko-niemiecki list skrytykowali w Parlamencie Europejskim socjaliści, oskarżając oba kraje o instrumentalne traktowanie Europy i uleganie prawicowi populizmowi.
Reforma Schengen miała być odpowiedzią na napływ imigrantów z krajów Afryki Północnej, a zwłaszcza na francusko-włoski spór z wiosny 2011 roku o 25 tys. imigrantów z Tunezji. Przypłynęli oni nielegalnie na włoską wyspę Lampedusa, a następnie część z nich przedostała się do Francji na podstawie dokumentów wydanych przez Włochów.
Pod naciskiem Francji przywódcy unijni zaapelowali do KE, by przygotowała mechanizm przywracania kontroli na granicach wewnątrz Schengen, kiedy "część granicy zewnętrznej znajdzie się pod niespodziewaną i dużą presją migracyjną" lub jeśli jakiś kraj nie dopełnia obowiązku kontrolowania zewnętrznej granicy Schengen. Prośba wywołała gorącą debatę, a w obronie swobody przemieszczania się stanął m.in. Parlament Europejski.
Z Luksemburga Julita Żylińska (PAP)
jzi/ az/ ap/ mow/
