Na kilka dni przed szczytem europejskim szefowie dyplomacji państw UE spotykają się w poniedziałek w Luksemburgu, by przygotować wspólne stanowisko "25" m.in. w kwestii rozszerzania Unii, utworzenia agencji praw podstawowych czy upublicznienia posiedzeń ministerialnych.
Najważniejszą sprawą, tj. przyszłością unijnej konstytucji, zajmą się dopiero sami przywódcy państw członkowskich pierwszego dnia szczytu, w czwartek 15 czerwca.
Na razie projekt wniosków ze szczytu, jaki zdobyła PAP, nie mówi, co UE postanowi ws. konstytucji po rocznym okresie refleksji, jaki ustanowiono po fiasku referendów we Francji i Holandii w ubiegłym roku. Świadczy to o braku zgody.
W tej sytuacji najbardziej prawdopodobne jest przedłużenie okresu refleksji o kolejny rok - do czerwca 2007 roku. Na nieformalnym spotkaniu ministrów spraw zagranicznych w maju pod Wiedniem jako nową datę przyjęcia traktatu konstytucyjnego - być może pod inną nazwą i po drobnych zmianach - wskazano rok 2009. Kanclerz przewodniczącej obecnie w UE Austrii, Wolfgang Schuessel zaapelował w weekend, by nastąpiło tą poprzez jednoczesną ratyfikację w referendach we wszystkich krajach UE.
W poniedziałek oczekiwana jest natomiast zgoda ministrów, by szczyt europejski zdecydował o upublicznieniu odbywających się obecnie za zamkniętymi drzwiami obrad Rady Ministrów UE. "Bardzo na to liczymy, ale kilka krajów, bardziej tradycyjnych, zgłasza pewne wątpliwości" - powiedziały PAP źródła austriackie. Nieoficjalnie wiadomo, że chodzi głownie o Francję.
Wciąż nie ma też zgody co do powołania unijnej agencji zajmującej się prawami podstawowymi. Swoje wątpliwości zgłosiła Rada Europy, tradycyjnie zajmująca się prawami człowieka. Zwłaszcza, że unijna agencja miałaby przygotowywać analizy dotyczące całej Europy, a nie tylko krajów UE.
Kolejny temat szczytu europejskiego to kwestia dalszego rozszerzenia Unii. W projekcie wniosków końcowych, unijni przywódcy potwierdzają, że "pozostają przekonani, że z niezbędną wolą polityczną, oba kraje (Rumunia i Bułgaria) będą mogły pokonać zaległości i przystąpić do UE 1 stycznia 2007 roku".
Szczyt ma też zaapelować, by przy kolejnych rozszerzeniach "chronić spójność i skuteczność" Unii. "Ważne, by zapewnić, że w przyszłości Unia była zdolna do skutecznego funkcjonowania i dalszego pogłębiania europejskiego projektu" - brzmi projekt stanowiska "25". Ponadto przewiduje on, że Komisja Europejska do końca roku przedstawi definicję zdolności absorpcyjnych UE (np. pod kątem zdolności finansowych i instytucyjnych do przyjęcia kolejnych krajów).
"Dopiero na szczycie w grudniu mają zapaść ewentualne dalsze decyzje" - powiedziały PAP źródła w Radzie UE. Przyznały, że kwestia jest bardzo drażliwa, bowiem niektóre kraje obawiają się, że nowe kryterium absorpcyjne będzie próbą ograniczenia dalszego rozszerzenia Unii.
Dowodem kontrowersji wokół tematu dalszego rozszerzenia UE, był brak zgody w piątek ambasadorów państw UE na otwarcie pierwszego z 35 rozdziałów negocjacyjnych z Turcją, mimo iż chodzi o dziedzinę wyjątkowo techniczną (nauka i badania). Swojej zgody odmówił ambasador cypryjski. Ankara, z którą UE rozpoczęła rozmowy negocjacyjne w listopadzie 2005 roku, wciąż nie uznaje władz w Nikozji. W tej sytuacji sprawą otwarcia pierwszego rozdziału zajmą się w poniedziałek ministrowie spraw zagranicznych.
Ponadto tego dnia zaplanowane jest podpisanie porozumienia o stowarzyszeniu z Albanią.
Szefowie dyplomacji oficjalnie uznają też niepodległość Czarnogóry, której mieszkańcy w referendum 21 maja opowiedzieli się za odłączeniem od Serbii.
Polskę w Luksemburgu reprezentować będzie minister spraw zagranicznych Anna Fotyga.
Inga Czerny (PAP)
icz/ hb/ tot/ pad/
