Trybunał Sprawiedliwości UE w Luksemburgu dał nadzieję szwedzkim smakoszom win i innych alkoholi, którzy chcąc kupić ulubiony trunek na razie są skazani na pośrednictwo państwowego monopolisty Systembolaget Aktiebolag. Trybunał podważył zakaz prywatnego importu alkoholu.
W Szwecji prawo do importu i sprzedaży alkoholu ma wyłącznie państwowy monopol. Handel prowadzi w blisko tysiącu punktów sprzedaży. Jeśli tam klient nie znajdzie ulubionego trunku, może poprosić o dostawę, ponosząc dodatkowe koszty. Monopol może jednak odmówić.
Państwowemu monopoliście wyrosła jednak konkurencja szeregu firm działających w internecie. Za pośrednictwem jednej z nich niejaki pan Rosengren - jak wcześniej setki Szwedów - zamówił kilka skrzynek hiszpańskiego wina. Przesyłkę - jako próbę przemytu - zarekwirowali celnicy w Goeteborgu, powołując się na ustawowy monopol Systembolaget Aktiebolag.
Rosengren odwołał się do sądu, a potem do drugiej instancji. Szwedzki wymiar sprawiedliwości uznał, że warto zapytać o zdanie europejski trybunał, zrodziły się bowiem wątpliwości, czy zakaz prywatnego importu nie jest sprzeczny z prawem UE.
Trybunał nie zajął jeszcze ostatecznego stanowiska, ale w sprawie wypowiedział się w czwartek tzw. adwokat generalny. Wyrok wydaje się przesądzony, gdyż sędziowie najczęściej zgadzają się ze stanowiskiem adwokatów, którzy dogłębnie badają sprawy z punktu widzenia prawa UE.
Szwecja uzasadnia zakaz koniecznością chronienia obywateli przed negatywnymi skutkami nadużywania alkoholu, zwłaszcza jeśli chodzi o osoby poniżej 20. roku życia. Adwokat generalny obnażył jednak niekonsekwencje szwedzkiego modelu ochrony zdrowia w tym zakresie.
"W odróżnieniu od alkoholu, import produktów tytoniowych i handel nimi nie jest przedmiotem żadnego zakazu w Szwecji - wytknął. - Poza tym osoby w wieku powyżej 20. lat, wracające z podróży, mogą wwieźć ze sobą do Szwecji znaczną ilość alkoholu. Wreszcie, takie osoby, o ile nie są w widoczny sposób pijane, mogą w sklepie monopolowym kupić napoje alkoholowe w ilościach nieograniczonych".
Przypomniał też, że do wzmożonej konsumpcji przyczyniło się choćby wydłużenie godzin otwarcia tych sklepów.
Wobec powyższego adwokat uznał, że zakaz jest nieproporcjonalny do zakładanego celu, a ponadto ogranicza swobodę przepływu towarów, które zostały dopuszczone do obrotu gdzie indziej w UE - w tym przypadku hiszpańskiego wina.
Tym bardziej że szwedzkie prawo dyskryminuje alkohole spoza Szwecji, których monopolista nie ma w ofercie i których bez istotnych powodów może po prostu nie sprowadzić, a jeśli już się na to zdecyduje, to ze względu na dodatkowe koszty czyni całe przedsięwzięcie nieopłacalnym.
Michał Kot (PAP)
kot/ mc/
