Unia Europejska zamierza przyjąć na szczycie europejskim w czerwcu strategię wspólnych działań zewnętrznych w dziedzinie energii, jak rozciągnięcie unijnego rynku energii na kraje sąsiedzkie, zawarcie długoterminowej umowy z Rosją, a także zacieśnienie współpracy z Algierią, Turcją i Ukrainą.
Zarysy strategii zaprezentowanej w piątek w Brukseli przygotowali wspólnie eksperci Komisji Europejskiej i Rady UE reprezentującej rządy. To kolejny krok w ramach budowania unijnej polityki energetycznej, której tworzenie uzgodnili na marcowym szczycie przywódcy UE.
"Chodzi o to, by przywódcy zgodzili się na wdrażanie w życie konkretnych umów z krajami trzecimi, nie czekając, aż zbudujemy spójną politykę energetyczną" - tłumaczył Foki Fotadis z KE. Jest bowiem oczywiste - zapewniali eksperci - że utworzenie spójnej i ukierunkowanej polityki zewnętrznej Unii w dziedzinie energii wzmocni zewnętrzne bezpieczeństwo energetyczne Unii.
Strategia zaleca rozwój współpracy z krajami konsumentami energii oraz krajami tranzytowymi. Eksperci nie ukrywali, że jest to niezbędne, zważywszy że "energia bywa wykorzystywana do celów politycznych".
Strategia zakłada, że "najlepszym sposobem zagwarantowania dostaw energii po rozsądnych cenach jest dobre funkcjonowanie światowego rynku energii", co nie zależy jednak od samej Unii. Dlatego strategia przewiduje, że Unia rozciągnie swój własny rynek energii na kraje sąsiedzkie, tak by utworzyć strefę rządzącą się tymi samymi prawami w dziedzinie handlu, tranzytu i środowiska.
Wśród zalecanych inicjatyw jest też zawarcie globalnej, długotrwałe umowy z Rosją, dotyczącej wszystkich produktów energetycznych. Na wątpliwości dziennikarzy, czy ze strony Rosji będzie wola polityczna w tej sprawie, eksperci wskazywali na wzajemne uzależnienie Rosji i UE (dostawcy i odbiorcy). "Nie wiemy, kiedy możemy takie porozumienie podpisać, ale na pewno kiedyś je osiągniemy. Ono jest korzystne dla obu stron, biorąc pod uwagę wzajemne uzależnienie Rosji i UE". Musimy usiąść i rozmawiać. - powiedział Fotadis.
Ale Unia patrzy też na inne kierunki dostaw energii. Chce rozwijać strategiczne partnerstwo z Norwegią i Algierią.. "Jeśli podwoimy ilość gazu sprowadzanego z Algierii (z obecnych 10 proc.), to osiągniemy ten sam poziom importu z co Rosji" - tłumaczył ekspert.
Podobnie Unia chce rozwijać współpracę z Ukrainą, m.in. poprzez wdrożenie protokołu o współpracy energetycznej UE-Ukraina i podpisanie w przyszłości nowej dwustronnej umowy, która włączy kraj do traktatu ustanawiającego wspólnotę energii.
"Nie ma obaw, że chodzi o zabranie kompetencji krajom członkowskim" - zapewniał Jim Loos z Rady UE, pytany przez dziennikarzy, czy kraje członkowskie zgodzą się mówić jednym głosem w sprawie energii. "To wszystko, co tu proponujemy, da się zrealizować za pomocą istniejących już instrumentów wspólnotowych. Aby mówić jednym głosem (na arenie międzynarodowej), potrzeba woli politycznej" - podkreślił Loos. "Tej jest bez wątpienia coraz więcej" - ocenił inny ekspert.
Inga Czerny (PAP)
icz/ mc/
