Komisja Europejska ogłosiła w czwartek, że kosztem 1 miliona euro sfinansuje powstanie unijnego rejestru ludzkich zarodkowych komórek macierzystych. Rejestr będzie prowadzony na ogólnie dostępnej stronie internetowej.
Celem tej inicjatywy jest lepsze informowanie ośrodków badawczych o istniejących tzw. liniach embrionalnych komórek macierzystych. Obecnie w badaniach w krajach UE wykorzystuje się 81 takich linii.
"Rejestr będzie odgrywał kluczową rolę w jak najbardziej efektywnym wykorzystaniu istniejących linii komórek macierzystych i pomoże uniknąć niepotrzebnego tworzenia nowych" - oświadczył unijny komisarz ds. badań i nauki Janez Potocznik. Jego zdaniem przyczyni się on także do wypracowania jednolitych międzynarodowych kryteriów standaryzacji tego rodzaju komórek, z korzyścią dla nowych metod terapii.
W rejestrze wezmą udział ośrodki z 10 krajów UE: Belgii, Czech, Danii, Finlandii, Francji, Hiszpanii, Holandii, Niemiec, Szwecji i Wielkiej Brytanii. We wszystkich tych krajach prowadzone są badania nad zarodkowymi komórkami macierzystymi. Dodatkowo współpracować mają: Australia, Izrael, Szwajcaria, Turcja i Stany Zjednoczone.
Milion euro (rozłożony na trzy lata) będzie pochodzić z siódmego programu ramowego UE badań i rozwoju na lata 2007-13. Unijne zasady zabraniają finansowania z tych funduszy badań, które mają prowadzić do klonowania człowieka, trwałej modyfikacji kodu genetycznego czy też tworzenia ludzkich embrionów tylko na potrzeby badań czy w celu wyodrębnienia komórek macierzystych (tzw. klonowanie terapeutyczne). Unijne środki nie są też przydzielane na badania w krajach, gdzie - jak w Polsce - wykorzystanie embrionalnych komórek macierzystych jest zakazane.
Dopuszczone jest jednak finansowanie badań na istniejących, pozyskanych z embrionów komórkach macierzystych oraz na dorosłych komórkach macierzystych.
Rejestr będzie prowadzić specjalna rada, której towarzyszyć będzie komitet złożony z 17 czołowych naukowców zajmujących się zarodkowymi komórkami macierzystymi oraz trzyosobowy komitet etyczny.
Ludzkie komórki macierzyste są uważane przez naukowców za obiecujący trop w leczeniu takich schorzeń jak nowotwory albo choroba Alzheimera czy Parkinsona. Większość z nich pobiera się od osób dorosłych, jednak w niektórych krajach w użyciu są komórki, które pobiera się z embrionów, co wyklucza ich dalszy rozwój.
Belgia, Wielka Brytania i Szwecja zezwalają na klonowanie terapeutyczne, które jest wykluczone z siódmego programu ramowego. Czechy, Dania, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia i Portugalia zezwalają na pobieranie komórek z tzw. nadliczbowych embrionów, które powstały w ramach zapłodnienia in vitro. Estonia, Węgry, Łotwa i Słowenia nie mają precyzyjnego prawodawstwa, ale prowadzą badania z użyciem "nadliczbowych" embrionów. Niemcy i Włochy dopuszczają badania na komórkach pobranych wcześniej za granicą. Polska, a także Austria, Litwa, Malta i Słowacja są przeciwne wszelkim takim badaniom.
W ramach szóstego programu ramowego UE 21 mln euro zostało przeznaczonych na badania z wykorzystaniem zarodkowych komórek macierzystych.
Michał Kot (PAP)
kot/ mc/
