Ministrowie finansów krajów członkowskich zatwierdzili we wtorek pakiet regulacyjny dla sektora finansowego - w ramach odpowiedzi Unii Europejskiej na obecny kryzys.
Chodzi o cztery dyrektywy dotyczące nadzoru w sektorze bankowym i ubezpieczeniowym, gwarancji bankowych, wymogów kapitałowych oraz działalności funduszy inwestycyjnych.
Nowelizacja dyrektywy o wymogach kapitałowych dla banków i firm inwestycyjnych służy zabezpieczeniu ich przed ryzykiem i ochronie interesów osób posiadających w nich depozyty. Określa pułapy, których banki nie będą mogły przekraczać przy udzielaniu i zaciąganiu kredytów.
Nowe przepisy mają ponadto wzmocnić stabilność systemu finansowego oraz usprawnić nadzór nad bankami prowadzącymi działalność w kilku państwach członkowskich. Dla takich grup bankowych ustanowione zostaną "kolegia organów nadzorczych" (w Polsce takim organem jest Komisja Nadzoru Finansowego). Ich współpraca będzie bardziej skuteczna, ale na skutek oporu wielu krajów decydujące zdanie nie będzie należało do nadzorcy kraju firmy-matki. Krajowe nadzory bankowe będą miały obowiązek brać pod uwagę wpływ decyzji na kondycję całego sektora w UE.
Dyrektywa poprawia też zarządzanie ryzykiem związanym z produktami objętymi tzw. sekurytyzacją: banki, które dokonują "przepakowania" kredytów w zbywalne papiery wartościowe, będą zobowiązane do ponoszenia części ryzyka związanego z tymi papierami wartościowymi, przez przejęcie 5 proc. produktu.
Nowe przepisy przewidują też poprawę jakości kapitału banków przez określenie jasnych i jednolitych dla całej UE kryteriów oceny, czy tzw. kapitał hybrydowy (czyli takie instrumenty finansowe, które mają cechy zarówno kapitału własnego, jak i obcego) może zostać zaliczony do funduszy własnych banku. To ważne, bo od wysokości tych funduszy zależy pula kredytów, jakich bank może udzielić.
Kolejna dyrektywa, o gwarancjach bankowych, zwiększa ochronę oszczędności w UE do minimum 50 tys. euro, natomiast od końca 2011 roku - do minimum 100 tys. euro. Kraje członkowskie mają wolną rękę w ustanawianiu wyższych gwarancji. Ponadto do 20 dni skrócony zostaje termin wypłaty środków w ramach gwarancji (KE proponowała maksymalnie 6 dni na cały proces).
Dyrektywa o funduszach inwestycyjnych typu UCTIS (fundusze zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe), których łączna wartość w UE sięga 6 bln euro, ma zapewnić przede wszystkim większą przejrzystość informacji dla inwestujących klientów i większy wybór produktów po lepszej cenie. Zastępuje 10 dotychczasowych dyrektyw w tej sprawie. Dzięki niej ma być w pełni możliwe wykorzystanie przez fundusze potencjału wspólnego unijnego rynku.
Dzięki tzw. paszportowi uznawanemu przez nadzory finansowe wszystkich krajów UE, fundusze UCITS będą mogły sprzedawać swoje jednostki we wszystkich krajach członkowskich - bez konieczności otwierania filii w innym kraju i uzyskiwania tam odrębnego zezwolenia.
Wreszcie - ministrowie zgodzili się na dyrektywę ubezpieczeniową zwaną Solvency II (z ang. wypłacalność), która ma zwiększyć bezpieczeństwo i konkurencyjność sektora ubezpieczeń i reasekuracji w UE. Chodzi przede wszystkim o takie ustalenie poziomu obowiązkowego kapitału własnego, który zagwarantuje bezpieczeństwo wszystkich ubezpieczonych i zaspokojenie ich roszczeń. Temu samemu ma służyć wzmocniony nadzór nad sektorem. Skomplikowane przepisy dyrektywy odnoszą się do różnych tzw. modeli oceny ryzyka, standardów księgowości, kontroli i audytu oraz przejrzystości informacji.
Wszystkie te akty prawne wymagają jeszcze akceptacji Parlamentu Europejskiego, która powinna nastąpić w pierwszej połowie przyszłego roku. Eurodeputowani z pewnością naniosą jeszcze trochę poprawek; dopiero w wyniku ich uzgodnień z rządami krajów członkowskich, potwierdzonych w głosowaniu plenarnym, znany będzie ostateczny kształt dyrektyw.
Michał Kot (PAP)
kot/ mc/
