Rok 2014 został ogłoszony przez Sejm RP Rokiem Jana Karskiego. Z tej okazji w przyszłym tygodniu w Parlamencie Europejskim w Brukseli otwarta zostanie wystawa pt. "Jan Karski - Człowiek Wolności, a towarzyszyć jej będzie konferencja na temat jego spuścizny.
"W 2014 roku obchodzimy setną rocznicę urodzin emisariusza Polskiego Państwa Podziemnego i bohatera Jana Karskiego. To wyjątkowa okazja, by przypomnieć światu o jego misji, odwadze i przesłaniu moralnym" - powiedział eurodeputowany Jacek Saryusz-Wolski (PO), który zorganizował konferencję i wystawę wspólnie z dyrektorem Muzeum Historii Polski Robertem Kostro.
Na wystawie w Parlamencie Europejskim zaprezentowany zostanie życiorys Karskiego, ze szczególnym uwzględnieniem jego misji: próby poinformowania Zachodu o hitlerowskich zbrodniach i o zagładzie Żydów. Według organizatorów przygotowywana ekspozycja składa się z 22 plansz, ukazujących biografię Karskiego od lat spędzonych w rodzinnej Łodzi, poprzez studia we Lwowie, czas wojny oraz działalność powojenną. Autorką scenariusza wystawy jest dyrektor łódzkiego Centrum Dialogu im. Marka Edelmana, Joanna Podolska. Kuratorkami ekspozycji są Ewa Wierzyńska i Magdalena Pawlak z Muzeum Historii Polski.
Uroczystemu otwarciu wystawy towarzyszyć będzie konferencja pt. "Odpowiedzialność za ochronę - Spuścizna Jana Karskiego", która odbędzie się w najbliższą środę, 8 stycznia.
Międzynarodowi eksperci i politycy będą dyskutować o działalności Karskiego z perspektywy historycznej oraz o wypływających z tego lekcjach w kontekście współczesnych wydarzeń geopolitycznych, w tym o doktrynie odpowiedzialności państw za ochronę ludności cywilnej podczas konfliktów zbrojnych (tzw. responsibility to protect); ta zasada, przyjęta przez ONZ w 2005 roku, zobowiązuje państwa i społeczność międzynarodową do zapobiegania i ochrony ludności przed ludobójstwem, zbrodniami wojennymi, zbrodniami przeciwko ludzkości i czystkami etnicznymi.
W konferencji wezmą udział historycy, autorzy książek o Janie Karskim, ludzie, którzy znali go osobiście i świadkowie jego przesłania, m.in. profesor Uniwersytetu w Mediolanie Luca Bernardini, autor biografii Karskiego profesor Marek Drozdowski, autor książki "Emisariusz. Własnymi Słowami" Maciej Wierzyński.
Udział w konferencji zapowiedzieli również m.in. były premier Norwegii Kjel Magne Bondevik, autor raportu dla ONZ na temat zasady odpowiedzialności za ochronę ludności, byli szefowie dyplomacji Włoch, Hiszpanii i Polski, Franco Frattini, Ana Palacio i Adam Daniel Rotfeld. Przesłanie do uczestników konferencji ma wygłosić doradca ds. bezpieczeństwa narodowego za prezydentury Jimmy'ego Cartera, Zbigniew Brzeziński.
Saryusz-Wolski uważa, że o spuściźnie Karskiego należy opowiedzieć Europie i temu służyć mają wystawa oraz konferencja w PE. "Europa i świat nie mogą pozostawać obojętne wobec masowego mordowania ludności cywilnej. Jest to moralna i polityczna odpowiedzialność społeczności międzynarodowej, a zarazem spuścizna moralna i polityczna Jana Karskiego" - dodał polski europoseł, cytowany w komunikacie prasowym organizatorów wydarzenia. "Z tego przesłania wynikają również lekcje dla współczesnej polityki międzynarodowej Unii Europejskiej" - zaznaczył.
Dyrektor Muzeum Historii Polski Robert Kostro ocenił zaś, że przesłanie, jakie pozostawił Karski jest "proste, ale jednocześnie niełatwe do przyjęcia: że możemy pozostać wrażliwymi, odpowiedzialnymi i wiernymi wartościom ludźmi, nawet w najtrudniejszych czasach i okolicznościach". "To przesłanie pozostaje dla nas zadaniem wobec różnych form niesprawiedliwości i przemocy" - podkreślił Kostro.
Wystawę i konferencję przygotowano przy współpracy z partnerami organizatorów z Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi, Muzeum Historii Miasta Łodzi, Narodowym Archiwum Cyfrowym i Fundacją Edukacyjną Jana Karskiego. Mecenasem wystawy jest Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Wsparcia wystawie udzieliło Ministerstwo Spraw Zagranicznych, a konferencji - Grupa Europejskiej Partii Ludowej w Parlamencie Europejskim.
Polska Agencja Prasowa jest jednym z patronów medialnych wydarzenia.
Z Brukseli Anna Widzyk (PAP)
awi/ ap/ ala/
