Wspólna polityka bezpieczeństwa i obrony UE, przez lata spychana na dalszy plan, będzie jednym z głównych tematów szczytu Unii 19 i 20 grudnia. Unijni przywódcy wyznaczą kierunki współpracy w tej dziedzinie i zobowiążą się do wzmocnienia sektora obronnego.
"Obronność jest ważna" - podkreślono już w pierwszym zdaniu projektu wniosków końcowych szczytu UE, przyznając jednocześnie, że podyktowana kryzysem polityka zaciskania pasa dotknęła też budżety na obronność.
Przemysł obronny w wielu krajach UE przeżywa kryzys. Zaledwie w poniedziałek europejski koncern aerokosmiczny EADS poinformował, że w ramach rozległej restrukturyzacji zlikwiduje do końca 2016 roku 5,8 tys. miejsc pracy - przede wszystkim w działach zbrojeniowym i kosmicznym. Konkurencyjność sektora obronnego w UE osłabia dodatkowo duża jego fragmentacja.
Kolejne wyzwania dla europejskiej polityki bezpieczeństwa to nowego rodzaju zagrożenia, jak cyberterroryzm, większa koncentracja USA na regionie Azji i Pacyfiku, a także nowa sytuacja w południowym sąsiedztwie UE, które po "arabskiej wiośnie" stało się bardziej demokratyczne, ale i bardziej niestabilne.
Unia musi odpowiedzieć na te wyzwania, jeśli chce być globalnym graczem i sprostać odpowiedzialności za utrzymywanie pokoju i bezpieczeństwa - oceniono w projekcie wniosków końcowych szczytu UE, do których dotarła PAP.
Na szczycie przywódcy państw UE mają zobowiązać się do rozwijania "wiarygodnej i skutecznej Wspólnej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony". Wezwą do przyjęcia w 2014 r. unijnych ram polityki w dziedzinie obrony przed zagrożeniem cybernetycznym oraz przyjęciem do czerwca 2014 r. Strategii Bezpieczeństwa Morskiego. Możliwości, jakie daje WPBiO, należy wykorzystać także w walce z takimi problemami, jak terroryzm i zorganizowana przestępczość, w tym handel ludźmi - stwierdzą przywódcy państw UE.
Jedną z dróg do wzmocnienia WPBiO jest wspieranie europejskiego przemysłu obronnego oraz lepsza współpraca w dziedzinie rozwijania zdolności obronnych, w tym badań nad technologiami, aby "uzupełnić niedobory oraz uniknąć nadmiaru" zasobów.
"Dziś ponad 75 proc. inwestycji w obronność dokonywana jest na poziomie krajowym. Musimy uniknąć dublowania się projektów. Nie ma sensu, by w UE produkować siedem modeli śmigłowców czy innego sprzętu" - argumentował w trakcie środowej debaty w europarlamencie komisarz UE ds. międzyinstytucjonalnych Marosz Szefczovicz.
Szczyt ma poprzeć cztery zaplanowane wielonarodowe programy, które - jeśli zostaną zrealizowane - pomogą uzupełnić niedostatki w uzbrojeniu państw UE. Wśród nich jest program stworzenia w latach 2020-2025 bezzałogowych systemów latających (dronów), który ma być realizowany przez siedem krajów Unii, w tym Polskę. W listopadzie podpisano list intencyjny w tej sprawie, który zapowiada współpracę w zakresie szkoleń, certyfikacji, logistyki czy utrzymania samolotów bezzałogowych. Drony miałyby być wykorzystywane zarówno do celów wojskowych, jak i cywilnych (np. w trakcie klęsk żywiołowych czy do ochrony granic morskich).
Pozostałe wspólne programy dotyczą stworzenia floty samolotów umożliwiających tankowanie w powietrzu, których brak uwidocznił się podczas międzynarodowej operacji w Libii w 2011 r., rozwijania najnowszej generacji systemu komunikacji satelitarnej, a także konkretnych projektów w dziedzinie cyberbezpieczeństwa w UE.
Przemysł obronny w UE zatrudnia ponad 400 tysięcy osób, zaś w powiązanych z nim gałęziach gospodarki - 960 tysięcy. W 2012 r. obroty tego sektora wyniosły 96 mld euro. "Aby utrzymać miejsca pracy, konkurencyjność sektora musi opierać się na innowacjach" - ocenił Szefczovicz.
Na szczycie przywódcy UE podkreślą, że europejski przemysł obronny musi być lepiej zintegrowany, innowacyjny i konkurencyjny. Opowiedzą się m.in. za poprawą dostępu małych i średnich przedsiębiorstw do rynku obronnego, harmonizacją standardów oraz ułatwieniem wzajemnego uznawania certyfikatów, jak również zwiększeniem inwestycji we wspólne projekty badawcze nad technologiami, które mogą mieć podwójne zastosowanie - do celów cywilnych i wojskowych.
Z Brukseli Anna Widzyk (PAP)
awi/ awl/ kot/
