"Szkicownik z Auschwitz" - zbiór rysunków nieznanego więźnia wykonanych w niemieckim obozie Auschwitz II-Birkenau, prawdopodobnie w 1943 roku, ukazał się - po raz pierwszy w całości - nakładem Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau - poinformowało w czwartek Muzeum.
"To wstrząsający obraz życia codziennego więźniów oraz ludzi wysyłanych na zagładę" - powiedział rzecznik placówki Jarosław Mensfelt. Rysunki przedstawiają transporty Żydów, którzy byli przywożeni do obozu na śmierć. Ofiary wysiadały na rampie kolejowej między Auschwitz I a Auschwitz II - Birkenau, zwaną Judenrampe. Funkcjonowała ona do wiosny 1944 roku, czyli do czasu, gdy Niemcy uruchomili nową rampę, już na terenie obozu.
Zdaniem historyka sztuki z działu zbiorów Muzeum, Agnieszki Sieradzkiej, z rysunków przebija determinacja w utrwaleniu jak największej liczby szczegółów. "Dokładnie opisane są przykładowo opaski funkcyjnych, tablice rejestracyjne ciężarówek, wagony na rampie, nazwy i numery bloków, naklejki na walizkach i mundury esesmańskie. Widać wyraźnie, że autor szkicownika miał nadzieję, iż ktoś odnajdzie jego prace i staną się one świadectwem Zagłady" - podkreśliła.
Gabriela Nikliborc z muzealnej księgarni internetowej zaznaczyła, że w wydawnictwie sceny dotyczące zagłady przeplatają się z innymi rysunkami ukazującymi Auschwitz jako obóz koncentracyjny. "Te dwie funkcje, miejsca zagłady i obozu koncentracyjnego, pojawiają się w szkicowniku symultanicznie, tak jak to miało miejsce w rzeczywistości, jednakże temat eksterminacji został wyróżniony przez autora. Fakt ten świadczy o tym, że miał on świadomość wagi bezprecedensowych wydarzeń, których był świadkiem" - dodała.
Rzecznik Muzeum Jarosław Mensfelt powiedział, że polsko-angielska publikacja została opatrzona wstępem wyjaśniającym okoliczności powstania szkicownika. Każdy z rysunków został opisany. Towarzyszą im także relacje ocalonych z Auschwitz.
Szkicownik został odnaleziony w 1947 roku przez byłego więźnia Auschwitz Józefa Odi, który pełnił w tym czasie funkcję wartownika na terenie Miejsca Pamięci. 22 kartki tkwiły w butelce ukrytej w fundamentach baraku odcinka BIIf obozu Birkenau. Mieścił się tam obóz szpitalny dla mężczyzn założony w lipcu 1943 roku. Nieopodal niego znajdowały się komory gazowe i krematoria IV i V. Rysunki są wykonane głównie ołówkiem; autor częściowo podkolorował je kredką oraz tuszem.
Wydawnictwo Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau powstało w 1957 roku. Wydało dotychczas ponad 400 pozycji w nakładzie około 8 milionów egzemplarzy w różnych wersjach językowych, w tym publikacje popularno-naukowe, wspomnienia, albumy, katalogi oraz przewodniki w ponad 20 językach. (PAP)
szf/ ls/
