*Dzieje miasta od epoki pierwszych osadników na tym terenie, poprzez okres, gdy miasto było siedzibą magnacką, a potem "Manchesterem Północy", aż do czasów najnowszych prezentuje monografia "Historia Białegostoku". *
Licząca prawie 700 stron książka, napisana przez białostockich historyków i wydana dzięki dotacji prezydenta Białegostoku, ukazała się w nakładzie 2 tys. egzemplarzy.
Tylko 700 egzemplarzy trafiło do sprzedaży, można je kupić w miejskich placówkach kultury i w księgarniach na terenie miasta. Reszta nakładu została przeznaczona na działania związane z promocją Białegostoku.
Jak powiedział PAP redaktor naukowy książki, prof. Adam Dobroński, monografia pokazuje, jak Białystok z siedziby magnackiej Wielkiego Księstwa Litewskiego stał się stolicą województwa podlaskiego. Pokazuje też różne oblicza miasta: gdy w XIX i XX wieku rozwijał się tam przemysł włókienniczy, czy też jako miejsce intensywnego życia kulturalnego w czasach Klemensa Branickiego i w okresie międzywojennym.
Dobroński uważa, że jest to dobra lektura dla osób, które o Białymstoku nie słyszały, a także dla czytelników "bardziej dociekliwych". Według niego, z monografii wyłania się obraz Białegostoku jako miasta pogranicza, gdzie od zawsze obok siebie żyli ludzie różnych narodowości, co na mieszkańcach wymuszało postawę otwartości. Dobroński uważa, że nadal cechuje ich gościnność i są świadomi tradycji wielu kultur i wyznań.
W monografii, obok tekstów autorstwa historyków związanych przede wszystkim z Uniwersytetem w Białymstoku, znalazła się obszerna bibliografia tematyczna, indeks osobowy oraz kalendarium wydarzeń od 1989 do 2011 roku. Zdaniem Dobrońskiego, zaletą publikacji jest to, że jako praca zbiorowa jest niejednorodna. Znajdują się tu teksty ściśle naukowe, ale też "luźniejsze" jak reportaż historyczny Andrzeja Lechowskiego, dyrektora Muzeum Podlaskiego w Białymstoku.
Lechowski opisał okres od drugiej połowy XIX wieku do 1939 roku. Dobroński powiedział, że z tego okresu przetrwało bardzo mało archiwaliów, a Lechowski w dużej mierze opierał się na ówczesnej prasie. Dlatego jego tekst to nie tylko zbiór nazwisk i dat, ale też liczne ciekawostki i anegdoty o codziennym życiu miasta.
Można dowiedzieć się z nich m.in., że w 1907 roku powstała w mieście pierwsza polska księgarnia, a w 1913 roku rozegrany został w mieście pierwszy mecz piłki nożnej. Białystok był też często odwiedzany przez marszałka Józefa Piłsudskiego, otrzymał on honorowe obywatelstwo miasta. Lechowski podejmuje również temat wielokulturowości Białegostoku, w którym w okresie międzywojennym żyli obok siebie Żydzi, Polacy i Rosjanie, a każda z kultur miała wpływ na rozwój i charakter miasta.
W książce znalazły się liczne fotografie, ryciny, plany i mapy. Większość z nich publikowana jest po raz pierwszy. Dobroński zaznaczył, że są wśród nich nie tylko portrety ważnych osobistości czy fotografie z uroczystości, ale także zdjęcia ilustrujące codzienne życie mieszkańców. Ocenił, że fotografie w książce "dopowiadają historię".
Według Dobrońskiego niektóre wątki książki nie mogły być rozwinięte z różnych powodów. Jako przykład podał okres okupacji niemieckiej, która znana jest tylko przez pryzmat terroru, a w publikacjach zupełnie pomija się codzienne życie w tym czasie. Według historyka, niedocenione są też ciągle osiągnięcia kultury żydowskiej w mieście.(PAP)
swi/ rof/ hes/
