Dyplomacja polska z okresu PRL i jej różne fazy uzależnienia od sowieckiej Rosji - to temat najnowszej publikacji Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych. O moskiewskiej kurateli nad władcami Polski Ludowej napisali m.in. Wojciech Materski, Piotr Madajczyk i Andrzej Paczkowski.
"To są studia i szkice do historii dyplomacji okresu PRL-u" - powiedział podczas czwartkowej prezentacji książki w Warszawie, historyk prof. Wojciech Materski. Publikacja, której pełny tytuł brzmi "Historia dyplomacji polskiej. Tom VI. 1944/1945-1989" jest kolejną odsłoną z serii tomów dotyczących polskiej dyplomacji od początków polskiej państwowości do czasów najnowszych.
Zdaniem prof. Materskiego, podstawowym problemem, który dotyczy polskiej dyplomacji z okresu 1945-1989, jest polityczna i gospodarcza zależność Polski od sowieckiej Rosji. W tym czasie bowiem to w Moskwie był ośrodek kierowniczy, który wyznaczał strategię, a niejednokrotnie zadania praktyczne dyplomacji Polski "lubelskiej", a następnie PRL.
W książce znajduje się 12 szkiców, m.in. "Lubelska alternatywa dla rządu RP na wychodźstwie", "Dyplomacja polska wobec zimnowojennego podziału świata", "Dyplomacja czasów kryzysu (1980-1989)". Na ponad 1100 stronach książki historycy tacy jak prof. Jacek Tebinka, prof. Piotr Madajczyk, prof. Andrzej Paczkowski, omawiają np. kulisy powstania - kontrolowanego przez Stalina - Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego, problem granicy na Odrze i Nysie Łużyckiej oraz stosunków z RFN, kwestie integracji gospodarczej krajów socjalistycznych, a także trudności dyplomacji PRL po wyborze Karola Wojtyły na papieża.
Według prof. Materskiego, autorom opracowań towarzyszyły podstawowe pytania dotyczące moskiewskiej kurateli nad rządami PRL. "Czy można mówić o dyplomacji państwa nie w pełni suwerennego, a jeśli można mówić to na ile? Czy można różnicować okresy jeśli chodzi o historię tej dyplomacji? Czy można śledzić jej możliwości i na czym one polegały np. w drugiej połowie lat 40., w pierwszej połowie lat 50., po XX Zjeździe KPZR w 1956 r., a następnie po przełomie politycznym +polskiego października+? Jak to wyglądało za późnego Gomułki, a jak za Gierka, a potem w okresie stanu wojennego?" - zastanawiał się historyk.
Publikację pozytywnie ocenił obecny na prezentacji były minister spraw zagranicznych prof. Adam Daniel Rotfeld. "Trzeba powiedzieć, że tę książkę się czyta z ogromnym zainteresowaniem, miejscami jest ona frapująca. A trzeba pamiętać, że niezwykle trudno jest pisać historię o czasach, kiedy uczestnicy wydarzeń jeszcze żyją" - podkreślił dyplomata.
"Historia polskiej dyplomacji" ukazała się nakładem Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych. Pozostałe pięć tomów ukazywało się kolejno: w 1980 r. tom I (okres od połowy X w. do 1572 r.), w 1982 r. tom II (lata 1572-1795) i tom III (lata 1795-1982), w 1995 r. tom IV (lata 1918-939) oraz w 1999 r. tom V (lata 1939-1945).(PAP)
nno/ hes/
