Pierwsza monografia obecnego województwa podlaskiego ukazała się w Białymstoku. Z pracy zbiorowej regionalnych historyków można dowiedzieć się m.in. o dziejach regionu, jego zmianach terytorialnych, sytuacji gospodarczej czy życiu codziennym jego mieszkańców.
Monografia opisuje historię regionu, ma popularyzować i przybliżać wiedzę o nim. Trafi m.in. do szkół i uczelni.
Historycznie obecne województwo podlaskie to nie tylko Podlaskie przedrozbiorowe, ale także części województwa trockiego, nowogródzkiego, brzeskiego (teren dawnego Wielkiego Księstwa Litewskiego) oraz ziemie mazowieckie.
Biorąc pod uwagę nowszą historię i reformę administracyjną z 1999 roku, to całe województwo białostockie, oraz większe części łomżyńskiego i suwalskiego.
Publikacja ma charakter popularnonaukowy, to kilkuletnia praca siedmiu historyków pod redakcją prof. Adama Dobrońskiego z Uniwersytetu w Białymstoku. Uważa on, że podział terytorialny jest tematem kontrowersyjnym. Jak mówi Dobroński, razem z pozostałymi autorami monografii nie chciał, aby powstało wrażenie, iż "na siłę" starali się udowodnić, że to województwo jest spójne i jednorodne, a także, że Białystok zawsze "promieniował" na Łomżę, czy Suwałki.
Dobroński opisał we wstępie do książki np. tereny Suwalszczyzny z Augustowem i Sejnami, które do końca zaborów "stanowiły krainę polską, ale nienawiązującą do tradycji podlaskiej". W obecnym podziale administracyjnym, według Dobrońskiego, mimo że należą do województwa podlaskiego, czują się częściowo od niego odrębne.
W monografii wiele miejsca poświęcono dziejom województwa, od pradziejów do czasów współczesnych. Znalazły się w niej rozdziały opisujące historię regionu m.in. w okresie zaborów z uwzględnieniem, nie opisanych do tej pory w odrębnych monografiach, powstań narodowowyzwoleńczych, czy okresie II wojny światowej i dwóch okupacji.
To także historia współczesna opisująca wizyty w regionie papieża Jana Pawła II (odwiedził m.in. Białystok, Łomżę i Drohiczyn), samorząd terytorialny oraz powstanie obecnego województwa podlaskiego.
W książce, która nosi tytuł "Historia województwa podlaskiego" znalazły się też rozdziały poświęcone rozwijającej się od czasów staropolskich gospodarce rolnej i puszczańskiej oraz życiu politycznemu regionu. Jest też część poświęcona mniejszościom, bo podlaskie uważane jest za region bardzo zróżnicowany narodowościowo i religijnie.
Publikacja została sfinansowana przez Urząd Marszałkowski Województwa Podlaskiego. Pierwszy nakład, to 3 tys. egzemplarzy. Jej autorzy zaznaczają, że to pierwszy krok do takiej dokumentacji regionu i spodziewają się konieczności uzupełnienia monografii w kolejnych wydaniach.
Wydanie monografii, to jeden z pomysłów na integrację regionu. Inne pomysły, to np. obchody rocznic powstania historycznego województwa podlaskiego, czyli daty powołania pierwszego wojewody podlaskiego, co miało miejsce w 1513 roku. Podlaskie zostało wówczas wyodrębnione z województwa trockiego. Od kilku lat pod koniec wakacji takie obchody odbywają się w ważnych w regionie miejscowościach. (PAP)
swi/ rof/
