Eseje polityczne, artykuły polemiczne, przyczynki historyczne, opracowania i dokumenty m.in. Antoniego Słonimskiego, Marii Czapskiej i Pawła Jasienicy to zawartość nowo wydanej antologii pt. "Doświadczenia lat wojny 1939-45".
Wyboru tekstów i ich redakcji podjął się Władysław Bartoszewski, który jest także jednym z autorów zawartych w zbiorze artykułów.
"Ta książka jest takim skrótowym rzutem oka na II wojnę światową, która jednocześnie przedstawia jej wielostronność. Są tam opisane m.in. działania na frontach II wojny światowej, niemiecka akcja wymierzona w krakowskich profesorów z 1939 r., polska konspiracja podziemna czy Powstanie Warszawskie" - powiedział Bartoszewski podczas wtorkowej prezentacji publikacji.
Profesor zaznaczył, że wszystkie zawarte w zbiorze teksty poruszają problematykę II wojny światowej. Jego zdaniem, książka jest "próbą mówienia prawdy o najnowszej historii Polski" i stanowi "bogaty i wszechstronny obraz czasów pogardy i heroizmu ukazywanych od strony postaw ludzkich i problematyki moralnej".
Bartoszewski przypomniał, że antologia po raz pierwszy ukazała się w 1982 r. "Wyboru tych artykułów dokonałem jeszcze przed stanem wojennym, w warunkach zelżenia cenzury, w latach 1980-81, gdy trwał okres +wesela Solidarności+" - powiedział profesor.
Dodał także, że książka zawiera 74 teksty, które oryginalnie ukazywały się na łamach "Tygodnika Powszechnego" w latach 1945-1981. "W ten sposób książka ta jest wyrazem i dowodem tego, co próbowano wtedy robić dla świadomości Polaków, po prostu pisząc prawdę mimo istnienia cenzury" - wyjaśnił Bartoszewski.
Książka składa się z pięciu części: "Walka i opór" (doświadczenia żołnierskie, formy oporu cywilnego), "Martyrium" (problem moralnej postawy człowieka w czasie wojny), "Ten jest z ojczyzny mojej..." (tragedia współobywateli-Żydów na ziemiach polskich), "Przyjdzie rozkaz, że już..." (znaczenie Powstania Warszawskiego) i "Sens tej wojny" (problemy psychologiczne, wychowawcze i społeczne, wybiegające poza doraźne znaczenie walki orężnej).
Wśród autorów zbioru figurują m.in. Paweł Jasienica, Antoni Słonimski, Maria Czapska, Jan Parandowski, Jerzy Turowicz, Stefan Kisielewski, Stanisław Pigoń, ks. Konstanty Michalski, Krzysztof Kozłowski, Tadeusz Mazowiecki.
Książkę uzupełniają również fotografie, których wyboru dokonał historyk dr Andrzej Krzysztof Kunert. Są to zdjęcia m.in. tytułowych stron konspiracyjnych pism z okresu wojny, archiwalnych dokumentów, np. akt zgonu o. Maksymiliana Kolbe wystawiony w KL Auschwitz z fikcyjną przyczyną śmierci (niewydolność mięśnia sercowego), a także rysunki z czasu wojny m.in. Władysława Krawca z cyklu "Męczeństwo Polski w obrazkach", ilustrujące np. obojętność amerykańskich uczonych wobec faktu prowadzonej przez Niemców zagłady polskich intelektualistów.
Wydawcą antologii, która w sprzedaży jest już od początku września, jest wydawnictwo Znak. (PAP)
nno/ abe/ gma/
