W zbiorze wydanych właśnie opowiadań o Powstaniu Warszawskim autorstwa Jerzego Stefana Stawińskiego - zmarłego niedawno polskiego scenarzysty, jednego z twórców polskiej szkoły filmowej - znalazły się też te, które zostały zekranizowane jako "Kanał" Wajdy i "Eroika" Munka.
Zebrane w tomie opowiadania Stawińskiego przedstawiają tragiczną historię polskich żołnierzy w czasie przygotowań do Powstania Warszawskiego oraz po jego upadku ("Godzina W", "Kanał"); los tych, którzy przeżyli i dostali się do niemieckiego obozu jenieckiego ("Ucieczka"); tragikomiczną powstańczą historię warszawskiego cwaniaka Dzidziusia Górkiewicza ("Węgrzy"); dramat ludzi, którzy w obliczu kończącej się wojny nie mają ani dokąd wrócić, ani co ze sobą zrobić ("Casalarga").
W książce po raz pierwszy drukiem ukazuje się głośna, niepublikowana dotąd sztuka Stawińskiego "Ziarno zroszone krwią" - dramatyczny zapis ostatnich dni lipca 1944 roku odsłania kulisy politycznego i wojskowego konfliktu wśród polskich oficerów oraz polityków podczas podejmowania decyzji o wybuchu powstania w Warszawie.
"Pisząc, myślałem obrazami. Wszystkie moje opowiadania były refleksami moich przeżyć. Nie wymyślałem przecież niczego, miałem te wydarzenia przed oczami (...) Ambicją wielu pisarzy jest pisanie niefilmowe. Kiedy pisałem +Kanał+, nie myślałem zupełnie o filmie, chciałem opisać najbardziej tragiczny wypadek mojego życia" - pisał o swoich opowiadaniach Jerzy Stawiński
Jerzy Stawiński, jeden z najwybitniejszych polskich scenarzystów filmowych, walczył w kampanii wrześniowej 1939 roku. W czasie okupacji należał do AK, uczestniczył w Powstaniu Warszawskim, po upadku którego trafił do obozu jenieckiego w Murnau. Służył w 2. Korpusie Polskim we Włoszech pod dowództwem gen. Andersa, później wyjechał do Anglii. Do Polski powrócił w roku 1947.
Stawiński był kierownikiem literackim zespołu filmowego "Kamera" (1957-1965), a także kierownikiem artystycznym zespołów: "Panorama" (1972-1974) oraz "Iluzjon" (1977-1981). Do najbardziej znanych scenariuszy autorstwa Stawińskiego należą m.in.: "Kanał" Andrzeja Wajdy, "Człowiek na torze", "Eroica" i "Zezowate szczęście" Andrzeja Munka. Stawiński napisał też scenariusze do m.in. "Pułkownika Kwiatkowskiego" Kazimierza Kutza oraz "Krzyżaków" Aleksandra Forda. Jerzy Stawiński zmarł 12 czerwca w wieku 89 lat.
Zbiór opowiadań Stawińskiego pt. "Kanał" opublikowało wydawnictwo Prószyński i S-ka. (PAP)
aszw/ ls/ jra/
