Na Ukrainie jest wiele cmentarzy, na których spoczywają Polacy, oraz ważnych dla pamięci narodowej miejsc, takich jak lwowski Cmentarz Orląt i otwarty we wrześniu cmentarz wojenny w Bykowni pod Kijowem. 1 listopada jak co roku w miejscach tych zapłoną znicze.
Bykownia to jeden z czterech cmentarzy katyńskich, czyli miejsc pochówku polskich ofiar NKWD z 1940 r. Pozostałe takie nekropolie znajdują się w Charkowie oraz w Lesie Katyńskim i Miednoje.
Polski Cmentarz Wojenny, gdzie spoczywa prawie 3,5 tys. polskich ofiar NKWD, zabitych z rozkazu Stalina, otworzyli w Bykowni 21 września prezydenci Polski i Ukrainy Bronisław Komorowski i Wiktor Janukowycz.
Na tę chwilę musieliśmy czekać długo, wierząc gorąco, że musi nadejść - mówił wówczas Komorowski.
Polski cmentarz w Bykowni jest częścią ogólnego upamiętnienia ofiar represji komunistycznych, tzw. wrogów władzy radzieckiej, którzy zginęli przeważnie od strzału w głowę. Ludzie pochowani są tam na obszarze ok. 5 hektarów. Badania przeprowadzone w latach 2000-2004 wykazały, że jest to największe na Ukrainie miejsce pochówku ofiar komunizmu. Szacuje się, że pogrzebano tam 100-120 tys. osób.
Jedną z najważniejszych dla Polaków nekropolii jest Cmentarz Łyczakowski we Lwowie. Co roku, podczas akcji Światełko Pamięci, miejsce to oświetlają setki tysięcy zniczy.
Cmentarz Łyczakowski został założony w 1786 r. i jest jednym z najstarszych istniejących do dziś cmentarzy w Europie. Spoczywa tu wielu znanych Polaków i Ukraińców.
Prócz Marii Konopnickiej i Gabrieli Zapolskiej na cmentarzu pochowany jest m.in. matematyk Stefan Banach i malarz Artur Grottger. Wśród grobów zasłużonych Ukraińców znajduje się mogiła pisarza Iwana Franki, śpiewaczki operowej Salomei Kruszelnickiej i kompozytora Stanisława Ludkewycza.
W bezpośrednim sąsiedztwie Cmentarza Łyczakowskiego znajduje się Cmentarz Obrońców Lwowa, znany także jako Cmentarz Orląt.
Spoczywają tam Polacy polegli w walkach z Ukraińcami w latach 1918-1919 i w czasie wojny polsko-bolszewickiej z 1920 r. Pochowanych jest tam blisko 3 tys. żołnierzy, głównie chłopców - stąd nazwa Cmentarz Orląt.
Po II wojnie światowej, z przyzwolenia ówczesnych władz sowieckich, cmentarz został zdewastowany. Prace porządkowe na nekropolii strona polska rozpoczęła w 1989 r. Cmentarz Orląt został otwarty w 2005 r.
1 listopada znicze zapłoną także na mogiłach poległych w czasie II wojny światowej żołnierzy I Armii Wojska Polskiego w dzielnicy Kijowa Darnica oraz na grobach zasłużonych Polaków i żołnierzy Wojska Polskiego z roku 1920 na Cmentarzu Bajkowa.
Z Kijowa Jarosław Junko (PAP)
jjk/ kar/
