W niedzielę w kościele Corpus Christi w Buffalo, w stanie Nowy Jork, odsłonięto po gruntownej renowacji plafon "Dysputa o Najświętszym Sakramencie". Autorem malowidła powstałego w latach 20. jest absolwent krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych Marion Rzeznik.
Inspiracją dla Rzeznika (1899-1977) stał się słynny watykański fresk Rafaela Santi pod tym samym tytułem. Nie jest to jednak kopia tego dzieła.
Jak wyjaśnił w rozmowie z PAP konserwator Roman Kujawa, punktem centralnym dzieła o wymiarach ok. 15 na 15 metrów nie jest - jak u renesansowego mistrza - ołtarz z monstrancją, lecz sarkofag i ciało Chrystusa.
"Jest to swobodna interpretacja z inną kolorystyką, innymi szatami. Podczas gdy Rzeznik rzeczywiście wzorował się na koncepcji i kompozycji fresku Rafaela, posłużył się inną techniką. Stworzył czterokrotnie większy obraz olejny na płótnie i przeniósł go do kopuły nad ołtarzem na wysokości ok. 20 metrów" - wyjaśnia konserwator.
Prace nad odrestaurowaniem obrazu trwały dziesięć miesięcy. Koordynatorem i inicjatorem przedsięwzięcia był Henry Świątek, ekspert z zakresu malarstwa kościelnego z Buffalo.
Rzeznik nawiązuje do jednej z najważniejszych w Kościele katolickim tematyki eucharystii. Jego zainteresowanie sztuką sakralną pogłębił pobyt w Rzymie. Znajomość i współpraca z włoskim malarzem, prof. Gonippo Raggi w Wiecznym Mieście zaowocowała wyjazdem do Buffalo. Polak malował w Ameryce obrazy dla kościołów irlandzkich i włoskich.
Konserwacja malowidła stanowiła dla Kujawy, który przebywa w Stanach Zjednoczonych od 1981 roku, skomplikowane wyzwanie.
"Woda wlewająca się przez uszkodzony świetlik zniszczyła płótno, pojawił się grzyb i zacieki. Do zniszczeń przyczynił się także dym z palonych dawniej w kościele świec" - opisuje stan dzieła przed renowacją Kujawa. Co gorsza, plafon był dwukrotnie przemalowywany. Nie zajmowali się tym jednak specjaliści-konserwatorzy, lecz malarze. Zmienili kolor, formę szat i charakter postaci.
"Usunąłem to wszystko i dotarłem do oryginału, aby jak najmniej ingerując przywrócić charakter malowidła" - tłumaczy krakowianin, absolwent tamtejszej ASP. W USA zajmował się m.in. konserwacją prac wybitnego malarza amerykańskiego Winslowa Homera, słynnych europejskich mistrzów, w tym Petara Paula Rubensa, Auguste Renoira i Francisca de Zurbar na. Pracował też nad renowacją Blue Room (pokoju niebieskiego) w Białym Domu.
Renomowany konserwator nie kryje zachwytu nad obrazem Rzeznika. Uważa go za jeden z najwspanialszych tego typu w Ameryce.
Świątynia Corpus Christi, umieszczona w rejestrze zabytków (National Register of Historic Places), należy do parafii założonej w 1898 roku przez zakon franciszkanów dla polskich imigrantów. Miała ona kiedyś tysiące wiernych. Teraz mieszka tam mniej Polaków. Sześć lat temu kościół przejęli paulini.
Na niedzielną uroczystość odsłonięcia malowidła "Dysputa o Najświętszym Sakramencie" przybyły tłumy wiernych. Odbyła się ona podczas mszy świętej, którą celebrował proboszcz, ojciec Mariusz Dymek.
Z Nowego Jorku Andrzej Dobrowolski (PAP)
ad/ ls/
