W wieku 89 lat zmarł w piątek w Waszyngtonie pisarz polityczny, publicysta, wydawca i wykładowca Uniwersytetu Nowojorskiego Irving Kristol, nazywany ojcem chrzestnym amerykańskiego neokonserwatyzmu.
Wielu przedstawicieli tego nurtu politycznego zasiadało w administracji prezydenta George'a W. Busha. Sam Kristol został przez niego w 2002 r. uhonorowany Medalem Wolności, najwyższym cywilnym odznaczeniem w Stanach Zjednoczonych, jako "myśliciel o szerokich horyzontach, którego pisma pomogły przemienić krajobraz polityczny USA".
Irving Kristol urodził się w 1920 r. w Nowym Jorku jako syn żydowskich imigrantów z Ukrainy. W młodości był trockistą, lecz szybko porzucił radykalnie lewicowe poglądy, aby stać się zagorzałym antykomunistą.
Wciąż jednak pozostawał zwolennikiem Partii Demokratycznej i odczuwał niechęć do gospodarki wolnorynkowej. Od poglądów lewicowych na dobre odstraszyła go dopiero kontrkultura lat 60. oraz rozczarowanie efektami projektu "Wielkiego Społeczeństwa" prezydenta Lyndona Johnsona.
Podobnie jak innych rozczarowanych liberałów, Kristola zajmował problem postępującego butwienia porządku publicznego i upadku wartości moralnych. Był też propagatorem tzw. ekonomii strony podażowej, która stanowiła zrąb polityki gospodarczej administracji prezydenta Ronalda Reagana. Od klasycznych konserwatystów odróżniało go to, że potrafił dostrzec rolę dla wydatków publicznych.
Ten zespół poglądów lewicowy publicysta Michael Harrington określił na początku lat 70. mianem neokonserwatyzmu. Sam Kristol określił później neokonserwatystę jako "liberała, którego dopadła rzeczywistość".
Neokonserwatywne idee Kristol propagował w założonym w 1965 r. wraz z Davidem Bellem kwartalniku "The Public Interest", pierwszym i najważniejszym czasopiśmie tego nurtu (ukazywało się do 2005 r.). Dwadzieścia lat później założył publikowany do dziś dwutygodnik "The National Interest".
Jego teksty ukazywały się również w tak wpływowych pismach, jak "The New Leader" (we wczesnych latach), "Commentary" i "The Wall Street Journal".
Na łamach tego ostatniego w latach 70. Kristol apelował do przedsiębiorców, aby sfinansowali działanie prawicowych instytutów badawczych, które mogłyby stworzyć ideową przeciwwagę dla liberałów. Z jednym z takich think tanków - American Enterprise Institute - Kristol aktywnie współpracował.
Irving Kristol był mężem konserwatywnej publicystki i historyk Gertrude Himmelfarb. Ich syn William Kristol jest założycielem i redaktorem naczelnym wpływowego prawicowego tygodnika "The Weekly Standard".(PAP)
gsi/
4778578 int.
