Brytyjskie wydawnictwo Macmillan opublikowało biografię Krystyny Granville-Skarbek (1908-52), asa brytyjskiej tajnej operacji dywersyjnej SOE na terenach okupowanych przez Niemców. Autorką jest Clare Mulley.
Książka nosi tytuł "The Spy Who Loved: The Secrets and Lives of Chrisine Granville" - w wolnym tłumaczeniu "Szpieg, który kochał: tajemnice i wcielenia Christine Granville".
Publikację, która ukaże się również w USA w wydawnictwie St Martin's Press, chwali tygodnik "The Economist" zaznaczając, że "oparta jest na drobiazgowych badaniach historycznych, napisana z pasją i ma niepowtarzalny klimat". "To nie tylko opowieść o wyjątkowo odważnej i skomplikowanej osobowości polskiej patriotki, ale także naukowy i trzymający w napięciu zapis tajnych operacji w okupowanej Europie" - ocenia "The Economist".
"Mulley wyjątkowo dobrze rozsupłała anegdoty i realia życia tajnej agentki. (...) Kobieta, która żyła obsesją niebezpiecznych przygód, ocierała się o niebezpieczeństwo i miała namiętne historie miłosne, sama umarła z powodu obsesji, tym razem cudzej. W hotelu w dzielnicy South Kensington zabił ją schizofrenik, były kochanek, mający obsesję na jej punkcie" - przypomniał tygodnik.
"Wyniszczająco atrakcyjna dla mężczyzn, (...) kilkakrotnie przedzierała się na nartach do okupowanej Polski, skakała ze spadochronem we Francji, przyznano jej Złoty Medal Zasługi, francuski Croix de Guerre. Uratowała życie kilku towarzyszom, w tym jednemu z licznych kochanków na krótko przed egzekucją z rąk Gestapo" - pisze o bohaterce książki recenzent "The Economist".
"Daily Telegraph" uznał książkę za "wspaniałą" i chwali autorkę za "hipnotyzujący szczegół". "Dzięki biografii (...) Christine Granville jest żywa i fascynująca (...); to postać promieniująca magnetyzmem, bezpardonową determinacją i odwagą, które - jak przyznaje to wielu mężczyzn - przejmowały ich dreszczem".
Pochodząca z arystokratycznej polskiej rodziny, dwukrotnie zamężna Krystyna Skarbek przyjechała w 1939 r. do Anglii z Afryki, gdzie jej mąż poszukiwał złota. Przekonała brytyjski wywiad, by ją zatrudnił. Pod przybranym nazwiskiem Christine Granville uczestniczyła w misjach specjalnych SOE (Special Operations Executive) powołanej przez Winstona Churchilla dla dywersji w krajach okupowanych przez Niemcy m.in. we Francji.
W technikach walki z użyciem broni szkolił ją Kim Philby, podwójny brytyjsko-sowiecki agent, który zbiegł do Moskwy w 1963 r.
Do okupowanej Polski docierała na nartach z Węgier. Przekazała do Londynu doniesienia o koncentracji niemieckich czołgów, co umożliwiło Churchillowi ostrzeżenie Stalina przed inwazją Hitlera na ZSRR (operacja Barbarossa). W okupowanej Warszawie odwiedziła matkę Stefanię Goldfeder.
Po powrocie z jednego z wypadów do Polski została w 1941 r. aresztowana wraz ze swoim partnerem Andrzejem Kowerskim przez węgierską policję, która zamierzała ich wydać Gestapo. Granville przekonała węgierskiego lekarza, że jest gruźliczką, gryząc się w język i pozorując atak krwawego kaszlu. Z Węgier wydostała się w bagażniku samochodu brytyjskiego dyplomaty Owena O'Malley'a.
W 1944 r. została zrzucona do Francji, gdzie organizowała ruch oporu jako Pauline Armand i uwolniła swego dowódcę belgijskiego agenta Francois Cammaertsa z rąk Gestapo na kilka godzin przed egzekucją.
Granville była prototypem dla postaci Vesper Lynd z książki "Casino Royale" Iana Fleminga, autora serii książek o przygodach Jamesa Bonda. Po wojnie, zwolniona z miesięcznym wymówieniem przez brytyjski wywiad, miała trudności na rynku pracy. Pracowała jako kelnerka na statku wycieczkowym.(PAP)
asw/ hes/
